پایش سنجش از دوری تغییرپذیری دمای سطحی آب و کلروفیلa در خلیج فارس و دریای عمان: عوامل موثر در تولید خالص اولیه

تولیدات اولیه به عنوان شاخص کلیدی در ارزیابی بوم سازگان آبی محسوب می شود که می تواند مستقیما روی ترسیب کربن اثر گذارد. با توجه به تغییرات اقلیمی و پویایی محیط زیست، تولیدات اولیه به صورت مکانی و زمانی در بوم سازگان های مختلف تغییر یافته است. به همین منظور، برای درک و پایش این تغییرات مهم ترین پارامترهای تاثیرگذار بر مولفه از جمله، دمای سطحی آب، کلروفیلa و شکوفایی جلبکی و تغییرات آنها طی سری زمانی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. داده های مربوط به کلروفیلa، دمای سطحی آب (SST) و تولید خالص اولیه از تاریخ ژانویه 2003 تا دسامبر 2018 از سنجنده MODIS-Aqua و از مدل VGPM به منظور برآورد تولیدات اولیه در محدوده مطالعاتی استفاده شد. پس از انجام پیش پردازش و استخراج الگوریتم سری زمانی با استفاده از رویه های من کندال (Mk-Tau) و تایل سین (Theil-Sen) روند تغییرات مشخص گردید سپس با استفاده از تصاویر رنگی کاذب، بلوم های جلبکی در منطقه خلیج فارس و دریای عمان شناسایی و مقدار غلظت کلروفیلa در محدوده ی جلبکی و خارج از این محدوده مشخص گردید. نتایج حاصل از تحلیل روند با رویه تایل سین نشان داد که نرخ تغییرات برای کلروفیل در همه مناطق به استثنای منطقه پنج کاهشی است، بیشترین مقدار در منطقه پنج (19/0-) مشاهده گردید که با میزان نرخ تولیدات خالص اولیه مطابقت داشت. همچنین نتایج حاصل نشان داد که بیشترین مقدار تولید خالص اولیه در منطقه یک در مارس (3081 گرم کربن/متر مربع/روز) و کمترین آن نیز ژوین و جولای (به ترتیب 540 و 690 گرم کربن/متر مربع/روز) که با مقدار غلظت کلروفیلa مطابقت دارد. با وجود همبستگی ظاهری، بین دمای سطحی آب و کلروفیلa و همچنین بین کلروفیلa و تولید خالص اولیه، رابطه علت و معلولی وجود ندارد و برای شکوفایی جلبکی و تولیدات خالص اولیه عوامل دیگری جز کلروفیلa می تواند در نظر گرفته شود.