بررسی تاثیر استرس گرمایی بر عملکرد شناختی و پارامترهای فیزیولوژیک دانشجویان

استرس گرمایی از رایج ترین عوامل زیان آور شغلی است و می تواند بر سلامت و بهره وری کارگران تاثیر منفی بگذارد. مطالعات نشان داده است که استرس گرمایی منجر به بروز برخی از پاسخ های فیزیولوژیک و تاثیر بر عملکرد شناختی افراد می شود. مطالعه حاضر باهدف بررسی تاثیر استرس گرمایی بر این پارامترها انجام شد.

در این مطالعه تجربی تعداد 18 دانشجو (9 دختر و 9 پسر) با میانگین سنی 11/21 و انحراف معیار 71/1 سال و شاخص توده بدنی 23/23 و انحراف معیار 44/1 کیلوگرم بر متر مربع در معرض سه شرایط دمایی مختلف (شاخص دمای تر گوی سان 29 درجه سانتی گراد به عنوان مقدار کمتر از حدود مجاز مواجهه، شاخص دمای تر گوی سان 32 درجه سانتی گراد به عنوان حد مجاز مواجهه برای افراد سازش نیافته با محیط های گرم و شاخص دمای تر گوی سان 35 درجه سانتی گراد به عنوان مقدار بیشتر از حدود مجاز مواجهه) قرار گرفتند و عملکرد شناختی آن ها در این سه شرایط دمایی مورد بررسی قرار گرفت. برای بررسی تاثیر استرس گرمایی بر عملکرد شناختی شرکت کنندگان از آزمون عملکرد پیوسته دیداری و شنیداری استفاده شد و امتیاز مقیاس های توجه انتخابی، توجه متمرکز، توجه تقسیم شده، جابجایی توجه و توجه مداوم در دو حوزه دیداری و شنیداری اندازه گیری شد. به منظور بررسی تاثیر استرس گرمایی بر پارامترهای فیزیولوژیک نیز قبل و بعد از انجام آزمون، فشارخون و ضربان قلب افراد اندازه گیری شد. برای تجزیه و تحلیل نتایج از نرم افزار SPSS نسخه22 استفاده شد و داده های مطالعه با استفاده از آزمون معادلات برآورد تعمیم یافته (GEE) مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.

طبق نتایج مطالعه حاضر با افزایش دمای تر گوی سان، میزان ضربان قلب و فشارخون سیستولیک شرکت کنندگان نسبت به شرایط قبل از مواجهه (دمای تر گوی سان 22 درجه سانتی گراد) به طور معنی داری افزایش یافت (05/0<p). همچنین با افزایش دمای تر گوی سان، میزان فشارخون دیاستولیک آن ها نسبت به شرایط پایه به طور معنی داری کاهش یافت (05/0<p). با افزایش دمای تر گوی سان میانگین شش مقیاس توجه در حوزه دیداری شامل توجه دیداری، توجه انتخابی دیداری، توجه متمرکز دیداری، توجه تقسیم شده دیداری، جابجایی توجه دیداری و توجه مداوم دیداری و میانگین دو مقیاس در حوزه توجه شنیداری شامل توجه شنیداری و توجه انتخابی شنیداری به طور پیوسته کاهش یافت. با افزایش استرس گرمایی، میانگین چهار مقیاس توجه شنیداری، توجه متمرکز شنیداری، توجه تقسیم شده شنیداری و توجه مداوم شنیداری در دمای تر گویسان 32 درجه سانتیگراد افزایش یافت و در دمای تر گویسان 35 درجه سانتیگراد دوباره کاهش یافت. کاهش توجه با افزایش استرس گرمایی تنها برای پنج مقیاس توجه دیداری، توجه شنیداری، توجه انتخابی شنیداری، جابجایی توجه دیداری و جابجایی توجه شنیداری و تنها در دمای تر گوی سان 35 درجه سانتی گراد معنی دار بود (05/0<p).

مواجهه با استرس گرمایی می تواند باعث افزایش ضربان قلب و فشار خون سیستولیک و کاهش فشار خون دیاستولیک شود و تغییرات ضربان قلب و فشارخون می توانند به عنوان شاخص مناسبی برای استرین گرمایی عمل نمایند. مواجهه با دمای تر گوی سان بیش ازحد مجاز می تواند بر عملکرد شناختی افراد تاثیر بگذارد و باعث کاهش توجه و تمرکز در حین انجام وظایف شود. لازم است که آزمون شناختی پیچیده تری در شرایط مشابه این مطالعه انجام و نتایج آن با نتایج این مطالعه مقایسه شود.