شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر عملکرد HSE ساختمان با رویکرد ترکیبی دیمتل فازی و مدل سازی ساختاری تفسیری

در دنیای امروز استاندارد های مختلفی در خصوص ارزیابی عملکرد ساختمان وجود دارد که بیشتر رویکرد محیط زیستی به ساختمان دارد. استاندارد زبان مشترک جهان و کشور هاست، استاندارد با خلق زبان مشترک می تواند سلامت و ایمنی را برای همه مصرف کنندگان، تولیدات و خدمات تضمین نماید. دهکده جهانی دامنه وسیعی از حقوق و وظایف را برای شهروندان تعیین می کند که شامل مسایل مختلف ایمنی، بهداشت، محیط زیست، صرفه جویی در مصرف انرژی می باشد در صنعت ساختمان ارزیابی های عملکرد مختلفی در کشورهای جهان  جهت اشاعه فرهنگ سالم زیستی در حال  انجام می باشد که از ان جمله می توان به سیستم رتبه بندی LEED, BREEAM ،BEAM  را نام برد.امروزه اندازه گیری معیارهای ارزیابی عملکرد HSE ساختمان به علت رویه ها و مقررات قانونی و افزایش آگاهی افراد از منظر های ایمنی، بهداشت، محیط زیست، مصرف انرژی، رفاه و زیبایی در ساختمان در حال تبدیل شدن به یک فعالیت مهم است. معیار های ارزیابی عملکرد ساختمان می تواند برای ارزیابی اثر فعالیت های مختلف مدیریت در این حوزه استفاده شود. در نتیجه یک ساز و کار مناسب برای نظارت بر عملکرد ساختمان به منظور حرکت به سمت  HSEرا فراهم کند. هدف از این پژوهش شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر عملکرد HSE ساختمان با رویکرد دیمتل فازی و مدل سازی ساختاری تفسیری می باشد

این مطالعه با توجه به هدف تحقیق کاربردی و بر اساس روش انجام کار توصیفی- علی می باشد. با استفاده از منابع در دسترس و همچنین نظرات خبرگان (8 خبره)، 24 عامل در 4 حوزه سازه، معماری، مکانیکال و الکتریکال شناسایی شد. در این تحقیق در قدم اول با استفاده از منابع معیارهای عملکردی  HSE در حوزه ساختمان شناسایی شد. سپس توسط خبره ها به با استفاده از طیف لیکرت 9 به آنها امتیاز داده شد. سپس آنهایی که دارای امتیاز متوسط بیش از 5 بوده انتخاب شد. معیارهای انتخابی توسط خبره  ها در 4 حوزه طبقه بندی شد. سپس با استفاده از روش  DEMATELو ISM اقدام به تعیین روابط بین آنها و رتبه بندی آنها گردید.، با استفاده از رویکرد ساختاری تفسیری ISM اقدام به سطح بندی معیارها شد. همچنین به کمک تکنیک دیمتل فازی شدت روابط، اثر گذاری و اثر پذیری معیارها بررسی شد. نتایج روش ISM و FDEMATEL برای دو هدف استفاده می شوند: اول اینکه نتایج بدست آمده از هردو روش تایید و تصدیق شود و دوم اینکه نتایج بدست امده را بهبود دهد. در این پژوهش اولویت بندی بدست آمده با روش FDEMATEL اولویت بندی حاصل از روشISM  را تصدیق و بهبود می دهد. از تلقین این دو روش می توان به تعریف مدل نفهومی ارزیابی عملکرد  HSEساختمان ها پرداخت.

یافته های تحقیق با رویکرد FDEMATEL نشان داد ایمنی سازه، ایمنی الکتریکال و صرفه جویی در مصرف انرژی در مکانیکال به ترتیب اثر گذار ترین عوامل و حفاظت از محیط زیست معماری، صرفه جویی در مصرف انرژی معماری و زیبایی معماری از کم اهمیت ترین عامل اثر گذار می باشند  از طرفی یافته های تحقیق با رویکردISM  نشان می دهد عوامل زیبایی مکانیکال و رفاه الکتریکال در گروه وابسته، عواملی که دارای قدرت نفوذ کم ولی وابستگی شدید می باشند. و عوامل حفاظت از محیط زیست مکانیکال، صرفه جویی در انرژی الکتریکال و بهداشت مکانیکال در گروه مستقل، عواملی که دارای قدرت نفوذ قوی ولی وابستگی ضعیف می باشند.

در صنعت ساختمان استانداردهای ارزیابی های عملکرد مختلفی در کشورهای جهان  جهت ارتقاء سلامت  وجود دارد که می توان به سیستم رتبه بندیLEED، BREEAM ،BEAM  اشاره نمود. این استانداردها بیشتر مسایل محیط زیستی و مصرف انرژی پرداخته اند. به طوری در هیچ کدام از آنها سیستم های ارزیابی عملکرد ساختمان با در نظر گرفتن مسایل ایمنی، بهداشت، حفاظت از محیط زیست و صرفه جویی در مصرف انرژی و زیبایی مد نظر قرار نگرفته است. رتبه بندی معیارهای عملکردی با توجه به شرایط حاک بر منطقه مورد بررسی این فرصت را ایجاد می کند که سازندگان و تامین کنندگان مواد در صنعت ساختمان بتوانند با توجه به نظرات حاکم بر منطقه اقدام به ساخت نمایند تا احساس راحتی در آنها افزایش یابد. همچنین توجه به معیارهای ایمنی و بهداشت در فرایند تهیه مواد و ساخت و بهره برداری از ساختمان ها می تواند سبب  افزایش سطح سلامتی و ایمنی فریاند صنعت ساخت و ساز شود که یکی از پر مخاطره ترین صنایع قلمداد می شود. تلفیق معیارهای  HSEبا انرژی، راحتی  و زیبایی از مهمترین مسایلی است که در ارزیابی عملکرد در صنعت ساختمان در این تحقیق مد نظر قرار گرفته است. تعیین روابط بین آنها و مشخص نمودن اثر گذار و اثرپذیر بودن هر معیار و زیر معیارهای آنها می تواند در کنترل و مدیریت عملکرد ساختمان بسیار اهمیت داشته باشد که در این تحقیق مدنظر قرار گرفته است.