شبیه سازی عددی سه بعدی تولید امواج ناشی از زمین لغزش در مخازن سدها (مطالعه موردی سد سیاه بیشه)

زمین لغزش های بزرگ می تواند باعث ایجاد روگذری و به تبع آن تخریب سدها و تاسیسات وابسته به آن شوند. هزینه پایدارسازی این توده ها به علت بزرگی و گستردگی آن بسیار بالا بوده بطوریکه تخمین مناسبی از ارتفاع امواج ناشی از لغزش این توده ها به منظور تعیین ریسک روگذری امری اجتناب ناپذیر است. در این تحقیق با استفاده از مدلسازی سه بعدی توده لغزنده به داخل مخزن سد بالای سیاه بیشه با استفاده از نرم افزار Flow-3D، ارتفاع امواج ایجاد شده ناشی از این پدیده بدست می آید. برای مدلسازی توده لغزشی فرض صلب بودن توده لحاظ شده و حرکت توده بصورت ترکیبی از حرکت انتقالی و دورانی در نظر گرفته شده است. با توجه به عرض کم رودخانه در محل توده (حدود 60 متر)، حرکت توده در این فاصله محدود بوده بطوریکه تمام توده وارد آب نخواهد شد. در مقابل موج بوجود آمده ناشی از لغزش به علت برخورد با دیواره مقابل مستهلک می شود. بر اساس نتایج به دست آمده می توان گفت ارتفاع موج ایجاد شده، در نزدیکی بدنه سد از 5/2 متر تجاوز نخواهد کرد. این در حالی است که بیشترین ارتفاع موج تولیدشده در مخزن در سرعت های بالای توده از 10 متر تجاوز می کند. با استفاده از نشریه 53 کمیته ملی سدهای بزرگ ایران ارتفاع موج سطحی ناشی از لغزش توده محاسبه شده است. با توجه به جداول و روابط تجربی، ارتفاع موج در فاصله400 و 800 متری از بدنه سد حدود 2.5 و 1 متر بدست آمده است.