مطالعه تاثیر عوامل فردی و اجتماعی بر معلولیت در جامعه ایران

هدف این مطالعه، بررسی نقش توسعه اقتصادی و اجتماعی درتفاوت های الگو های شیوع معلولیت منطقه ای است و مطالعه این الگو ها برای شناخت و رفع موانع اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی موجود در مسیر کاهش شیوع معلولیت ضروری به نظرمی رسد. از این رو، سوال اساسی این است که مهم ترین تعیین کننده معلولیت در سطح فردی چیست و ویژگی شهرستان (توسعه شهرستان) چه تاثیری در معلولیت دارد؟

این مطالعه از نوع کمی و متکی بر داده های ثانویه است. برای نیل به اهداف مطالعه، از مدل چندسطحی و نرم افزار HLM، استفاده شد. برای سطح اول این مطالعه، از داده های فردی سرشماری سال 1395 و برای سطح دوم از اطلاعات وزارت بهداشت یا مراکز خدمات پزشکی استان ها، سالنامه آماری کشور و اطلاعات سرشماری سال 1395 بهره گرفته شد.

در سطح اول، سن با معلولیت رابطه مثبت و معناداری دارد؛ به طوری که با افزایش یک سال سن، معلولیت 6/2 درصد افزایش یافت. جنسیت نیز رابطه معناداری با معلولیت دارد و زنان، 1/41درصد کمتر از مردان دچار معلولیت می شوند. رابطه رفاه اقتصادی افراد با معلولیت، منفی و معنادار است و با افزایش رفاه اقتصادی افراد، معلولیت 6/3 درصد کاهش پیدا می کند. میان محل سکونت و معلولیت رابطه معناداری دیده نشد. در سطح دوم مطالعه نیز مشاهده شد که تفاوت های بین منطقه ای در شیوع معلولیت، فقط نشیت گرفته از توسعه اقتصادی و اجتماعی نیست، بلکه باید علت اصلی شیوع معلولیت را باید در تفاوت های درون منطقه جستجو کرد.

با توجه به افزایش جمعیت سالمندان در ایران، انتظار می رود تعداد معلولان نیز افزایش پیدا کند. از طرفی، با توجه به اهمیت رفاه اقتصادی افراد جامعه و وجود نابرابری امکانات و خدمات در سطح فردی، ضروری است برای نیل به افزایش رفاه افراد، برنامه ریزی اساسی و هدفمندی انجام شود و در این راستا، توجه به کاهش نابرابری های درون منطقه ای در مقایسه با نابرابری های بین منطقه ای، اهمیت بیشتری دارد.