ارزیابی اولویت و اثربخشی راهبردهای ارتقای بهره وری آب و توسعه همه‏ جانبه بخش کشاورزی در برنامه های توسعه: مطالعه موردی استان قزوین

ارزیابی راهبردهای اجرایی در بخش کشاورزی می‏تواند زمینه را برای شناخت کاستی‏ های فرآیند توسعه ملی فراهم سازد. از این ‏رو، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی میزان اولویت و اثربخشی دو راهبرد ارتقای بهره وری آب و توسعه همه جانبه بخش کشاورزی در برنامه های اول تا پنجم توسعه کشور در استان قزوین انجام شد. داده ‏های مورد نیاز از طریق به ‏کارگیری روش ‏های اسناد پژوهی، فرا تحلیل و مطالعه موردی گردآوری شدند. همچنین، جامعه آماری پژوهش، در بخش میدانی، کارشناسان و خبرگان بخش کشاورزی استان قزوین بودند که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. نتایج تحلیل سوات (SWOT) در بازه زمانی 98-1397 نشان داد که در هر دو زیربخش، اولویت نقاط ضعف بیش از نقاط قوت و نیز اهمیت تهدیدها بیش از فرصت‏هاست. از سوی دیگر، یافته ‏های پژوهش نشانگر اهمیت زیاد و اثربخشی متوسط راهبردهای برنامه ریزی برای افزایش راندمان انتقال آب، مدیریت منابع آب کشاورزی، افزایش تولید و کاهش هزینه‏ ها، هم‏سویی فعالیت ‏های کشاورزی با توسعه پایدار، افزایش سهم بخش کشاورزی از بازار پول و سرمایه و بهبود سطح معیشت تولیدکنندگان بود. تبیین استانداردهای بهره ‏وری کیفی آب، برنامه ریزی مشارکتی و همچنین، اجرای برنامه‏های آموزشی- ترویجی در راستای ارتقای بهره‏وری منابع آب می ‏تواند به افزایش اثربخشی راهبردهای ارتقای بهره ‏وری آب بینجامد. ارزیابی و نظارت مستمر بر فرآیندها، شناسایی چالش‏ ها و ارایه راهکارهای عملی همراه با به کارگیری راهبردهایی همچون کشاورزی هوشمند و کشاورزی چندکارکردی نیز می ‏تواند موجبات توسعه همه جانبه بخش کشاورزی را فراهم سازد.