معرفی دستورالعمل جدید نحوه ی تشکیل، روش کار و شرح وظایف کارگروه/کمیته های اخلاق در پژوهش در کشور جمهوری اسلامی ایران

بیش از دو دهه از تشکیل کمیته های اخلاق در پژوهش در کشور می گذرد. معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با توجه به تجربه ی چندین ساله ی کمیته های اخلاق در پژوهش، اقدام به بازنگری دستورالعمل های قبلی و تدوین «دستورالعمل تشکیل، سطح بندی و شرح وظایف کمیته های اخلاق در پژوهش های زیست پزشکی» کرد که در پی تصویب و ابلاغ این دستورالعمل در فروردین سال 1393، کمیته های اخلاق در پژوهش، در سه سطح ملی و دانشگاهی و سازمانی تشکیل شدند؛ ازاین رو، با پیگیری و همکاری وزارت بهداشت با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، در سال 1396 قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه ی آثار علمی، به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و هییت وزیران، آیین نامه ی اجرایی قانون مذکور را در سال 1398 تصویب کرد و کمیته های اخلاق در پژوهش در کشور، جایگاهی قانونی پیدا کردند. با توجه به گذشت چندین سال از ابلاغ دستورالعمل مذکور، برای به روزرسانی و تطبیق محتوای آن با قانون جدید، کمیته ی ملی اخلاق در پژوهش اقدام به بازنگری آن کرده و پس از کسب نظرات ذی نفعان و طی جلسات متعدد کارشناسی، دستورالعمل جدید تحت عنوان «دستورالعمل نحوه ی تشکیل، روش کار و شرح وظایف کارگروه/کمیته های اخلاق در پژوهش» تدوین شد و وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در بهمن سال 1399 آن را ابلاغ کرد. ساختار کارگروه/کمیته های اخلاق در پژوهش در دستورالعمل جدید شامل «کارگروه وزارتی اخلاق در پژوهش»، «کارگروه اخلاق در پژوهش منطقه ای»، «کارگروه اخلاق در پژوهش موسسه»، «کمیته ی اخلاق در پژوهش های زیست پزشکی» و «کمیته ی تخصصی» است. این مقاله به معرفی دستورالعمل جدید پرداخته است.