غذا و خوراک در حرم مطهرامام رضا (ع) در عصر صفوی

شیوه و نوع اطعام در اماکن مقدس، بیانگر فرهنگ اجتماعی و مذهبی مردم در هر دوره‌ است. در این بین، حرم مطهر رضوی یکی از این اماکن مقدس محسوب می شود که از زمان شکل‌گیری تشکیلات اداری و توسعه آن در دوره صفویه، به اکرام و اطعام زوار و خادمان پرداخته است. هدف از این مقاله پاسخ به این سوال است که در دوره صفویه، به‌عنوان دوران آغازین شکل‌گیری تشکیلات آستان قدس رضوی، چه نوع غذاهایی و به چه منظور در حرم مطهر رضوی طبخ می‌شد و هزینه موردنیاز آن از کجا تامین می‌گردید. این پژوهش با روش کتابخانه‌ای و با رویکرد توصیفی-آماری از طریق بررسی اسناد موجود در دوره صفوی، درصدد پاسخگویی به سوالات فوق می باشد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که غذا در حرم مطهر به‌منظور تغذیه بیماران دارالشفا، اطعام زوار و فقرا و به مناسبت ایام عزاداری و اعیاد در ضیافت‌ها، طبخ می‌شد که با توجه به نوع کاربرد آن، از انواع متفاوتی برخوردار بوده است، به‌طوری‌که تنوع بسیاری در غذاهای مربوط به اعیاد دیده می‌شود که در مقایسه با غذاهای مصرفی در دربار صفوی تقریبا یکسان است. برخی هزینه‌های تهیه غذا از طریق مصارفی که در وقفنامه‌ها به همین منظور تعیین شده بود، تامین می‌شد و برخی دیگر طبق نظر متولی و شاه، از طریق سایر درآمدهای آستان قدس به دست می‌آمد. تنوع غذاها در اسناد موردبررسی نشان می‌دهد که فرهنگ غذایی در دوره صفوی دارای تنوع و از همه نوع مواد غذایی استفاده می‌شده است.