اثر سیستم های خاک ورزی، روش کاشت و مقدار نیتروژن بر عملکرد کلزا (Brassica napus L.) و برخی از خصوصیات خاک در شرایط شالیزاری

این تحقیق به منظور بررسی اثر خاک ورزی، روش کاشت و مقدار کود نیتروژن بر عملکرد دانه و برخی  خصوصیات خاک در زراعت کلزا به عنوان کشت دوم بعد از برنج انجام شد.

آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار طی دو سال زراعی 97- 1395 در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات برنج کشور در شهر رشت اجرا شد. در این آزمایش، سه شیوه خاک ورزی شامل خاک ورزی متداول (شخم برگردان دار در عمق 30- 25 سانتی متر+ دوبار دیسک) ، کم خاک ورزی (یک بار استفاده از روتیواتور تراکتوری در عمق 15-10 سانتی متر) و بی خاک ورزی به عنوان کرت های اصلی در نظر گرفته شدند. علاوه بر این، دو روش کشت شامل کشت مستقیم و نشایی و چهار مقدار کود نیتروژن از منبع اوره به میزان، صفر، 100، 200 و 300 کیلوگرم در هکتار به صورت فاکتوریل در کرت های فرعی منظور شدند.

نتایج نشان داد که تیمار کم خاک ورزی با 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار با کسب میانگین 3/4144 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را دارا بود. سیستم بی خاک ورزی بیشترین وزن مخصوص ظاهری (58/1 گرم بر سانتی متر مکعب)، شاخص مخروطی (74/3 مگا پاسکال)، رطوبت خاک (13/72 درصد) و کمترین طول ریشه (65/20 سانتی متر) و وزن ریشه (43/61 گرم در متر مربع) را دارا بود. تیمار بدون مصرف نیتروژن، کمترین مقدار نیتروژن خاک، کربن آلی، طول و وزن ریشه را به خود اختصاص داد.

بر اساس نتایج، ترکیب کم خاک ورزی با مقدار 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در هر دو روش کشت، مستقیم و نشایی را به دلیل عملکرد دانه بالا می توان جهت کشت کلزا در اراضی شالیزاری منطقه گیلان پیشنهاد نمود.