تاثیر حشره کش های اسپیروتترامات و کلرپایرفوس بر واکنش تابعی زنبور پارازیتوئید Aenasius bambawalei Hayat

شپشک آردآلود پنبه Phenacoccus solenopsis Tinsley آفتی چندین خوار است که از دهه اول قرن بیستم به تهدیدی جدی برای کشاورزی در مناطق گرمسیری و نیمه ‏گرمسیری جهان تبدیل شده است. Aenasius bambawalei Hayat یک انگل واره داخلی است که پوره های سن سوم P. solenopsisرا انگلی می کند. در این پژوهش واکنش تابعی این پارازیتویید تحت تاثیر دوز زیرکشنده سموم اسپیروتترامات و کلرپایرفوس روی پوره های سن سوم شپشک آردآلود پنبه در دمای 1 ± 27 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و دوره روشنایی به تاریکی 10 :14 ساعت بررسی شد. تراکم های استفاده شده پورهای سن سوم شپشک آردآلود 2، 4، 8، 16، 32 و 64 عدد بود. نتایج رگرسیون لجستیک نشان داد که واکنش تابعی در هرسه تیمار شاهد، اسپیروتترامات و کلرپایرفوس از نوع دوم بود. نرخ جستجوگری (a) زنبور در تیمارهای شاهد، اسپیروتترامات وکلرپایرفوس به ترتیب 2609/0، 1107/0 و 0556/0 بار در ساعت محاسبه شد، که این نرخ در تیمارهای اسپیروتترامات و کلرپایروفوس به ترتیب 57% و 78 %کمتر از شاهد بود. زمان دستیابی (Th) در تیمارهای شاهد، اسپیروتترامات و کلرپایرفوس به ترتیب 018/5، 335/6 و 390/9 ساعت محاسبه شد. در تیمارهای اسپیروتترامات و کلرپایروفوس زمان دستیابی به ترتیب حدود 26 % و 87 % بیشتر از تیمار شاهد بود. نرخ دستیابی نیز در تیمارهای شاهد، اسپیروتترامات و کلرپایرفوس به ترتیب 63/4، 28/3 و 55/2 پوره میزبان تعیین شد که در تیمارهای اسپیروتترامات و کلرپایرفوس 31 % و 45 % کمتر از شاهد بود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که حشره کش های اسپیروتترامات و کلرپایرفوس حتی در دوزهای کم دارای تاثیر منفی روی رفتار واکنش تابعی زنبور بوده و می توانند باعث اختلال در کنترل بیولوژیک شوند.