داوری و سایر روش های حل اختلاف در تجارت بین المللی نفت و گاز

تجارت بین المللی نفت در پروژه‌های عظیم، پیچیده و سرمایه بر، سرمایه گذاری می‌کند که طول عمر زیادی دارند. اوضاع واحوال، اقتصاد، دول و طرفین همواره در پروژه‌های بین المللی نفت و گاز تغییر می‌کنند، که می‌تواند منجربه اختلاف شود. همچنین بخش نفت یک بخش سرمایه گذاری عمده جهانی است. نتیجه حاصله این است که بخش بین المللی نفت و گاز همراه با پروژه‌های ساختاری مرتبط با آن، بزرگترین مجموعه اختلافات سرمایه گذاری دولتی و تجاری بین المللی در جهان را تشکیل میدهد. بنابر این اختلافات خطر مهمی در بخش پروژه‌های بین المللی نفت و گاز هستند. البته خطر این نیست که آیا در پروژه اختلاف وجود خواهد داشت یا خیر. بلکه خطر این است که چگونه یک طرف می‌تواند این اختلاف را مدیریت کند که به نتیجه رضایت بخش بینجامد. بنابراین طرفین نیازمند این هستند که به طور مستمر آن خطر را از آغاز قرارداد تا نقطه‌ای که اختلاف مطرح می‌شود و سرانجام حل می‌شود مدیریت بکنند. این مقاله با یک دید موجز انواع اختلافاتی را که در بخش تجارت بین المللی نفت و گاز  ممکن است پیش آید را بر می‌شمارد و انواع روش های حل اختلاف قابل دسترس اعم از داوری، میانجیگری و... را همراه با مزایای مربوطه و کارکرد آنها در اختلافات بین المللی را مورد بررسی قرار می‌دهد و سپس چهارچوب قانونی  داوری بین المللی را پوشش میدهد. و همچنین توضیح میدهد که چگونه بند روش حل اختلاف را به طور مناسب پیشنویس کرد تا به طور مطلوب اختلافات مطروحه را پاسخ دهد و در ادامه مشخص می‌نماید که در جهت حل و فصل بهتر و سریعتر اختلافات  چه معیارهایی  باید در انتخاب داوران مد نظر گیرد. می توان نتیجه گرفت برنامه ریزی برای اختلافاتی که در توافقات بین المللی نفت و گاز مطرح می‌شود برای موفقیت بلند مدت پروژه‌های نفت و گاز ضروری است. اگر اختلافاتی که مطرح می‌شوند، بدرستی مدیریت نشوند می‌تواند توان اقتصادی پروژه را کاهش دهد. بعلاوه روش داوری با توجه به امتیازاتی که با خود به همراه دارد در حال حاضر مهمترین و پرکاربردترین روش حل و فصل اختلافات است. لیکن بنظر میرسد با توجه به مزایایی که روش های حل اختلاف جایگزین دارند بهتر است از روش های حل اختلاف ترکیبی استفاده شود. سرانجام باید گفته شود  داوری با ایجاد کنوانسیون‌ها و معاهدات مختلف قاعده مند و منظم می‌شود و به سوی هدف اصلی علم حقوق که ایجاد نظم و پیاده کردن عدالت است، حرکت می‌کند.