ابعاد هدایت پذیری انسان از دیدگاه قرآن و انطباق آن با حقوق شهروندی

با مراجعه به آیات قرآن کریم می‌توان دریافت که دین مبین اسلام اهمیت بسیار زیادی برای هدایت قایل است تا جایی که هدف کلی و اصلی نزول قرآن کریم، همان هدایت مردم می‌باشد. در قرآن کریم، هدایت انواع متعددی دارد، نظیر هدایت تکوینی و تشریعی و هدایت اولیه و ثانویه و هدایت به معنای ارایه طریق و ایصال به مطلوب. در این پژوهش به مباحثی، مانند بسترهای هدایت از قبیل تعقل و عقلانیت دینی، خداوند، قرآن، کعبه، انبیا، امامان و... و همچنین علایم و نشانه‌های هدایت‌پذیری و مصادیق محرومان از هدایت و ابزار هدایت‌پذیری از دیدگاه قرآن مانند نماز، ایمان، انفاق، تقوی و... و موانع هدایت‌پذیری انسان‌ها مانند شرک، جهالت، گناه و مانند این‌ها پرداخته شده است. همچنین بررسی انطباق بستر‌ها و موانع مطرح‌شده برای هدایت در قرآن با حقوق شهروندی مد نظر قرار گرفته شده است.

این مقاله به روش اسنادی و با بهره‌گیری از تحلیل توصیفی داده‌های کتابخانه‌ای به انجام می‌رسد.

در مورد انطباق مبانی هدایت‌پذیری در اسلام با حقوق شهروندی می‌توان بیان داشت که قرآن کریم اعتقاد دارد که جامعه انسانی را نمی‌توان به مانند موجود واحد زنده‌ای فرض کرد که از طریق نیروی هدایت‌کننده دولت، در جهت خیر و صلاح هدایت می‌شود. در جامعه، ارزش‌ها و نقش‌ها و خلاقیت‌های اجتماعی در وجود افراد به ظهور می‌رسد و رشد آن به نوبه خود از هدف‌های اصیل و قابل توجه زندگی انسان‌ها است.

بر اساس قرآن کریم انسان‌ها از حقوق و تکالیفی برخوردار هستند که توجه به آن‌ها می‌تواند، بصیرت انسان را برای ایجاد ارتباط درست و منطقی با دولت و همچنین در ارتباط با افراد دیگر اجتماع، افزایش دهد و مآلا موجب سلامت و اعتدال جامعه گردد، لذا هدایت انسان‌ها از مسیر حقوق شهروندی عبور می‌کند و رعایت حقوق شهروندی، پیش‌نیاز و دروازه ورود به مدینه هدایت انسان‌ها در قرآن می‌باشد.