مارسل موس و سنت دورکیمی: همبستگی اجتماعی و نقد فایده گرایی، فاشیسم و بلشویسم

دورکیم و سنت دورکیمی در علوم اجتماعی ایران، تاکنون تحت سیطره هژمونی جامعه شناسی پارسونزی خوانده شده اند و تصویری محافظه کار و مدافع نظم موجود از آنها شکل گرفته است. این مسئله سبب شده تا نقدهای مهم این سنت فکری بر اشکال مختلف نظم موجود زمان خود یعنی فایده گرایی و اقتصاد بازار آزاد از یکسو و فاشیسم و بلشویسم از سوی دیگر در علوم اجتماعی ایران چندان محل توجه قرار نگیرد. این در حالی است که جامعه ما از یکسو برای نزدیک به سه دهه تحت تاثیر سیاست های بازار آزادی بوده و از سوی دیگر به واسطه فقدان تشکل های اجتماعی قدرتمند، همواره در معرض خطرات جامعه توده ای قرار داشته است.معرفی مارسل موس، خواهرزاده، شاگرد، جانشین و ادامه دهنده سنت دورکیم به علوم اجتماعی ایران با محور قرار دادن دو متن مهم او رساله هدیه و «ارزیابی جامعه شناسانه بلشویسم» که در بردارنده نقدهای موس بر فایده گرایان اقتصادی، فاشیست ها و تجربه بلشویسم است، گامی در جهت ترسیم چشم انداز دورکیمی دیگر است. دورکیمی رادیکال، که به نظر می رسد امروز بیشتر به کار تحلیل شرایط اجتماعی ایران خواهد آمد.