ترسیم شبکه‏ ی معنایی مفاهیم مرتبط با زنان در قرآن کریم

هدف :

پژوهش حاضر با هدف شناسایی مفاهیم لفظی و ضمنی مرتبط با زنان در قرآن کریم (براساس تفاسیر المیزان و نمونه)، به‏ منظور ترسیم شبکه‏ ی معنایی انجام شده است.

روش پژوهش: 

پژوهش حاضر کاربردی است، و روش پژوهش، ترکیبی از تحلیل محتوای کمی و کیفی و اکتشافی است. روش کیفی به دو روش تحلیل محتوای کیفی و رویکرد دلفی انجام شده است. جامعه ‏ی آماری پژوهش حاضر در بخش کمی، شامل تمام آیات قرآن کریم، و در بخش کیفی، 21 نفر از خبرگان حوزه‏ی علوم قرآنی و مطالعات زنان هستند. برای نمونه‏ گیری از روش گلوله‏ برفی استفاده شده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم ‏افزارهای MAXQDA، SPSS 20 و Protégé 5.5.0 استفاده شده است.  

یافته‏ ها: 

تعداد کل مقوله‏ های استخراج‏شده در حوزه‏ی زنان، در هر دو تفسیر المیزان و نمونه برابرند (10 مقوله)، اما تعداد زیرمقوله ‏ها در تفسیر نمونه (237 زیرمقوله) بیش‏تر از تفسیر المیزان (215 زیرمقوله) است. در هر دو تفسیر مقوله‏ های هسته (پربسامد)، یکسان و مشترک است و مقوله‏ی "مسایل و ویژگی‏های مرتبط با زنان" با فراوانی 64 به‏ صورت لفظی (33/30 درصد کل آیات لفظی استخراج‏ شده) و 393 بار به‏ صورت ضمنی (60/18 درصد کل آیات ضمنی استخراج‏ شده)، بیش‏ترین میزان فراوانی را دارد. بعد از شناسایی تمام اصطلاحات مرتبط با زنان از تفاسیر المیزان و نمونه، مقوله‏ ها به ‏عنوان کلاس (10 کلاس) و زیرمقوله‏ ها به‏ عنوان ساب‏کلاس (237 ساب کلاس)، برای ترسیم شبکه ‏ی معنایی، وارد نرم ‏افزار پروتژ شد.

نتیجه‏ گیری:

 تعداد کل مقوله‏ های استخراج‏شده در حوزه ‏ی زنان، در هر دو تفسیر برابرند، اما تعداد زیرمقوله ‏ها در تفسیر نمونه بیش‏تر از تفسیر المیزان است.