آسیب شناسی هنرستان ها و مراکز آموزش کشاورزی از نظر هنرجویان، مدیران و آموزشگران

با توجه به نقش و اهمیت هنرستان ها و مراکز آموزش کشاورزی در تشکیل هرم اشتغال بخش کشاورزی و مسایل و مشکلاتی که این مراکز در وضعیت موجود با آن مواجه می باشند، نشان می دهد، آسیب شناسی این مراکز  می تواند نه تنها به بهبود وضعیت آموزشی کمک نماید؛ بلکه با شناسایی عوامل و عناصر موثری که موجب تقویت و بهبود آموزش در این هنرستان ها و مراکز آموزشی می شود، می توان زمینه های لازم را برای بهبود کیفیت فراهم نمود تا این مراکز قادر باشند دانش آموختگانی تربیت نمایند که هم مهارت و تخصص لازم را داشته باشند و هم بتوانند جذب بازار کار شوند. ولی مطالعات صورت گرفته در راستای آسیب شناسی هنرستان ها و مراکز آموزش کشاورزی نشان داد که علی رغم آسیب شناسی های صورت گرفته از زوایای گوناگون، هیچ یک از پژوهشگران به آسیب شناسی و بررسی و مقایسه دیدگاه دو گروه هنرجویان، آموزشگران و مدیران که موضوع مهمی است، نپرداخته اند. این پژوهش با هدف آسیب شناسی هنرستان ها و مراکز آموزش کشاورزی استان کرمانشاه، بعنوان یکی از قطب های کشاورزی، از دید هنرجویان، آموزشگران و مدیران انجام گرفت.

این پژوهش از نظر رویکرد کلی، از جنبه ماهیتی (هدف) کاربردی و از جهت گردآوری داده ها توصیفی و به روش پیمایشی بود. جامعه آماری تحقیق را هنرجویان (2800N=)، آموزشگران و مدیران هنرستان ها و مراکز آموزش کشاورزی (210N=) تشکیل دادند. حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی و مورگان شامل 338 نفر هنرجو بود که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای گزینش شدند. آموزشگران و مدیران نیز با توجه به تعداد آنها سرشماری شدند. به منظور گردآوری داده ها در پژوهش از پرسش نامه های دو بخشی استفاده شد که بخش اول شامل ویژگی های فردی و بخش دوم شناسایی آسیب های هنرستان ها و مراکز آموزش کشاورزی از دیدگاه هنرجویان، مدیران و آموزشگران (42گویه) با استفاده از طیف لیکرت با دامنه (1تا5) بود. همچنین بر حسب ضرورت و به منظور کسب اطلاعات تکمیلی از مصاحبه با مدیران و مشاهده نیز استفاده شد.

مهم ترین آسیب های هنرستان ها و مراکز آموزش کشاورزی از دید هنرجویان عدم تناسب محتوا با نیاز بازار، ساختارآموزشی انعطاف ناپذیر، تنوع کم مطالب، زیاد بودن حجم دروس عمومی و به روز نبودن اطلاعات معلمان می باشد. آموزشگران و مدیران نیز مهم ترین آسیب های این مراکز را ساختار آموزشی انعطاف ناپذیر، کوتاه بودن طول دوره آموزشی، تنوع کم مطالب، جذب بیشتر هنرجویان از نواحی شهری و عدم آشنایی با کشاورزی، تجهیزات نامناسب بیان نمودند، که هر دو گروه در مواردی مانند انعطاف ناپذیر بودن ساختارآموزش و برنامه ریزی های از بالا به پایین، تنوع ناکافی و کم مطالب اتفاق نظر دارند. می توان گفت سازوکارهای اداری خشک، برنامه های دیکته شده از بالا به پایین بدون توجه به نیازهای بازار کار و غیر قابل انعطاف بودن این برنامه ها از جمله مسایل و آسیب های جدی است که بر سر راه مراکز آموزشی و هنرستان ها قرار دارند. همچنین از آنجا که در رشته ها و بخش های مختلف کشاورزی گستردگی و تنوع زیادی وجود دارد می توان عدم تنوع و ناکافی بودن مطالب را به عنوان یک آسیب مورد توجه قرار داد تا زمینه ها و شرایطی فراهم گردد که به منظور ایجاد تخصص و مهارت فراگیران تنوع و گستردگی مطالب با توجه به رشته ها و بخش های مختلف کشاورزی حفظ گردد.  

برنامه ریزان و اعضای هیات علمی به منظور کاهش آسیب ها می توانند تنوع و گستردگی مطالب را با توجه به رشته ها و بخش های مختلف کشاورزی ایجاد نمایند. توجه بیشتر به آموزش های عملی، برنامه ریزی از پایین به بالا و از سطح هنرستان ها مورد توجه قرار گیرد. همچنین ایجاد تفاهم نامه همکاری با بخش های مختلف صنعتی و فعالیت هنرجویان در این بخش ها می تواند در کسب مهارت و تخصص در آنها موثر باشد.