ارائه الگوی ارزیابی آموزشی مبتنی بر معیار در آتلیه های طراحی معماری

آموزش معماری از موضوعات مهم در جریان رشد معماری است. یکی از ارکان مهم آموزش، ارزیابی است. ارزیابی پروژه ها، رایج ترین روش بازخورد در معماری است. در این دهه، دانشگاه ها و مدارس به طور فزاینده ای متعهد به ارزیابی و رتبه دهی موثر برای دانشجویان هستند، به طوری که ارزیابی و نمره دهی باعث ارتقاء یادگیری دانشجویان شود نه اینکه فقط، نمره ای به آنها داده باشند. اهمیت بررسی این موضوع در این است که به حتم روش های ارزیابی در مورد سیستم های آموزشی معماری که مبتنی بر طراحی و آتلیه است مثل معماری، نسبت به سایر رشته ها، نیاز بیشتری به تحقیق و بررسی دارد. در رشته طراحی معماری، مانند رشته های دیگر نمی توان از دانشجویان امتحان کتبی، تشریحی یا تستی گرفت و تبدیل کردن کاری که دانشجویان معماری ارایه می دهند به یک نمره، در مقایسه با بقیه رشته ها بسیار دشوارتر است. در تحقیقاتی که در مورد ارزیابی انجام شده، توجه کمی به احساس و دریافت دانشجویان از فرایند ارزیابی شده است، در حالیکه به عنوان یکی از بزرگترین نارضایتی های دانشجویان شناخته شده است. هدف از این تحقیق، درک نظرات دانشجویان از روش های رایج ارزیابی است تا ضمن بررسی روش های سنجش توان طراحی دانشجویان، ارزیابی طرح و فرآیند، به شیوه ای جهت قضاوت پروژه های معماری در جهت ارتقای کیفیت داوری و آموزش در این رشته بپردازد و الگویی را در خصوص روش صحیح سنجش و داوری مبتنی بر اهداف و فرآیند طراحی، با اتکای بر معیارهایی که بر اساس اهداف آموزشی است، ارایه دهد.

. نمونه های این تحقیق، 40 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشکده معماری دانشگاه سوره، به روش نمونه گیری خوشه ای، به صورت گروه های تمرکز است و از متخصصین برای وزن دهی به معیارها، به روش AHP استفاده شده است.

پنج معیار اصلی برای ارزیابی ارایه شد: از بین آنها توضیح انتقادی با وزن 38% از اهمیت بیشتری برخوردار است، بعد از آن توسعه ایده منتخب با 21%، کانسپت و راه حل طراحی، با 17% و 14% و در نهایت طرح نهایی با 10% کمترین اهمیت را از بین پنج معیار به خود اختصاص می دهد.

در راستای ارزیابی طراحی معماری بر اساس بررسی نظر دانشجویان و بررسی روش های گذشته ارزیابی، الگویی پیشنهاد شد. الگوی پیشنهادی هر چهار نقش ارزیابی- بازخورنده، ایجادکننده انگیزش، هدایت کننده، ارتباطی ارزیابی- را به درستی ایفا می کند. با این الگو به دانشجویان بر اساس کیفیت کارشان نمره داده می شود و هیچ ارتباطی با کارایی دانشجویان دیگر ندارد و بنابراین هیچ مقایسه ای بین دانشجویان وجود ندارد. در عین حال، به دلیل اینکه یک عدد ارایه می شود، در آخر، جایگاه دانشجو در بین دانشجوهای دیگر تعیین می شود، در حالیکه کار هر شخص با خودش مقایسه شده است. در این الگو معیارها بر اساس اهداف دوره تعریف و الویت بندی شده اند. الگوی ارایه شده می تواند راهبردهایی را برای کنشگران آموزش معماری، اعم از مدرس و دانشجو در امر ارتقا یادگیری ارایه دهد.