مطالعه و مقایسه رفتار انتخاب محل آشیانه سازی دو زیرگونه گنجشک رودخانه ای (Passer moabiticus mesopotamicus Zarudny, 1904 and P. m. yatii Sharpe, 1888) در ایران

انتخاب محل آشیانه سازی یک جزء کلیدی برای بقاء پرندگان محسوب می شود که پویایی جمعیت ها را تحت تاثیر قرار می دهد. بنابراین شناسایی خصوصیات محل آشیانه سازی یک گام اساسی برای حفاظت از زیستگاه های مطلوب گونه ها محسوب می شود. گنجشک رودخانه ای با جمعیت های پراکنده و دو زیرگونه در ناحیه جنوبی ایران به لحاظ تاکسونومی و بوم شناسی وضعیت مبهمی دارد. بررسی رفتار انتخاب زیستگاه در مقیاس خرد ابزاری سودمند برای آشکار شدن وضعیت این گونه و حفاظت از آن ها است. به این منظور در این مطالعه چندین متغیر زیستگاهی در نقاط حضور و عدم حضور این گونه در پلات های به شعاع 50 متر در پارک ملی کرخه شهرستان شوش (20نقطه حضور و 22 عدم حضور) و یکی از زیستگاه های شهرستان زابل (25 حضور و 15 عدم حضور) به منظور تعین ارتباط و اهمیت این متغیرها با حضور و عدم حضور آن ها اندازه گیری و میزان معنی داری هر یک با استفاده از روش رگرسیون منطقی خطی بر اساس مدل تعمیم یافته خطی (GLM) مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده از بین متغیرهای زیستگاهی (DBH، درصد درخت گز، درصد بوته بلند، بوته کوتاه و علفی، زمین بدون پوشش، فاصله با منبع آبی، ارتفاع درخت، استحکام درخت و قطر بزرگ و کوچک درخت در محل ساخت آشیانه)، درصد درخت گز و فاصله از آب مهم ترین متغیرهای محیطی موثر بر لانه گزینی هر دو زیر محسوب می شوند. با توجه به وابستگی این گونه به درخت گز و منابع آب شیرین، لازم است مدیران جهت حفاظت از این دو زیر گونه به خصوص زیرگونه P. m. yatii، از آن جایی که این زیرگونه به لحاظ جغرافیایی و ژنتیکی منزوی شده است، توجه ویژه ای به حفاظت از گزستان های نزدیک به رودخانه ها و دریاچه هامون داشته باشند.