بررسی خصوصیات رشدی چند گونه شبدر (.Trifolium spp) تحت تاثیر تنش یخ زدگی در شرایط کنترل شده

به‌منظور بررسی تحمل به تنش یخ‌زدگی و ویژگی‌های رشدی چند گونه شبدر (Trifolium spp.) پس از اعمال تنش مذکور در شرایط کنترل‌شده، آزمایشی در سال زراعی 92-1391 در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. عوامل آزمایش شامل تاریخ کاشت (28 شهریور و 27 مهر)، گونه‌های شبدر (قرمز T. pratense، سفید T. repense، ایرانی T. Resupinatum(گونه‌های پاییزه) و شبدر لاکی T. Incarnatum(گونه بهاره)) و دماهای یخ‌زدگی (صفر (شاهد)، 3-، 6-، 9-، 12-، 15-، 18- و 21- درجه سانتی‌گراد) بودند. در پایان دوره بازیافت درصد بقاء، دمای کشنده 50 درصد گیاهان بر اساس درصد بقاء (LT50su)، سطح برگ و دمای کاهنده 50 درصد سطح برگ (RLAT50)، وزن خشک و دمای کاهنده 50 درصد وزن خشک (RDMT50) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با کاهش دما از صفر به 15- درجه سانتی‌گراد در تاریخ کاشت 28 شهریور، گونه قرمز و ایرانی از درصد بقاء بالاتری برخوردار بودند. همچنین این گونه‌ها در تاریخ کاشت 28 شهریور LT50su کمتری داشتند در صورتی‌که در تاریخ کاشت 27 مهر گونه لاکی LT50su کمتری داشت و شبدر سفید از نظر صفت مذکور، در هر دو تاریخ کاشت تقریبا مشابه بود. برهمکنش تاریخ کاشت، گونه و دماهای یخ‌زدگی بر سطح برگ و وزن خشک بوته در پایان دوره بازیافت معنی‌دار بود. در تاریخ کاشت 28 شهریور شبدر ایرانی در دمای 18- درجه سانتی‌گراد نسبت به دمای صفر درجه سانتی‌گراد کمترین کاهش سطح برگ را داشت و در تاریخ کاشت 27 مهر نیز برخلاف سایر گونه‌ها در دمای 15- درجه سانتی‌گراد نسبت به تیمار شاهد سطح برگ آن افزایش داشت. در کاشت 28 شهریور در دمای 18- درجه سانتی‌گراد گونه‌های قرمز و ایرانی درصد بقاء بالاتری نسبت به گونه‌های سفید و لاکی داشتند. دو گونه شبدر ایرانی و سفید در هر دو تاریخ کاشت 28 شهریور و 27 مهر، به‌ترتیب کمترین و بیشترین RDMT50 را داشتند.