بررسی آلودگی محیط زیستی فلزات سنگین و تعیین شاخص های محیط زیستی در گرد و غبار خیابانی شهر اهواز

هدف از این مطالعه، شناسایی و ارزیابی آلودگی فلزات سنگین موجود در گرد و غبار خیابانی شهر اهواز است. شهر اهواز دارای آلودگی های زمین زاد، ترافیک سنگین، صنایع، احتراق نفت و گاز، و فعالیت های نفتی می باشد. بنابراین، ارزیابی تاثیرات محیط زیستی در این شهر حایز اهمیت است. برای تعیین منشا احتمالی فلزات آلاینده، از آنالیزهای چند متغیره مانند آنالیز خوشه ای (CA) و تحلیل مولفه های اصلی (PCA) استفاده شد. همچنین، فاکتورهایی مانند فاکتور غنی شدگی (EF)، شاخص آلودگی(PI)، شاخص آلودگی یکنواخت (IPI) و شاخص زمین انباشت (Igeo) برای تعیین درجه آلودگی فلزات سنگین در گرد و غبار خیابانی شهر اهواز ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که میانگین غلظت Pb، Zn، Cu، Cd، As،Ni  و V در گرد و غبار خیابانی به ترتیب 59، 220، 78، 3/0، 3/3، 40 و 46 میلی گرم بر کیلوگرم است. نتایج حاصل از PCA و CA نشان داد که منطقه بیشتر تحت تاثیر ترافیک سنگین، آلودگی های نفتی و فعالیت های صنعتی قرار دارد. میانگین فاکتور غنی شدگی و شاخص زمین انباشت در نمونه ها به صورت V˂Ni˂Cd˂As˂Cu˂Zn˂Pb کاهش می یابد. شاخص آلودگی نشان دهنده سطح بالای آلودگی بعضی نمونه ها به Pb، Zn و Cu و سطح متوسط تا کم آلودگی سایر نمونه ها به As،Ni ،Cd و V است. طبق تحلیل های صورت گرفته روی نمونه های گرد و غبار خیابانی، ظاهرا منشا فلزات Pb، Cu ، Zn و Ni، انسانی بوده و فلزات Cd و As نیز تا حدودی تحت تاثیر فعالیت های انسانی قرار گرفته اند، در حالی که فلزات V و Ti منشا کاملا طبیعی دارند. طبقه بندی میزان آلودگی در گرد و غبار خیابانی شهر اهواز به ترتیب زیر است: .PI≈IPI>EF>Igeo