بررسی مقایسه ای جایگاه جریان فکری لیبرال دموکراتیک و جریان اسلام سیاسی، فقهی در انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی ایران

در بررسی تاریخ معاصر ایران از اواخر دوره قاجاریه متاثر از جریان های فکری و تحولات جهانی، جریان های مختلفی همانند: گروه ها و اندیشمندان مارکسیستی، لیبرالی و اسلامی(اسلام سیاسی) پا به عرصه حیات گذارده و منشا تحولات مختلفی شده اند، از مهمترین تحولات ایران معاصر تحت تاثیر جریان های مذکور که جامعه کنونی مولود آنها می باشد، می بایست به انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی اشاره کرد. در این پژوهش مهمترین اهداف مطرح شده راجع به بررسی جایگاه و اثرگذاری جریان های فکری لیبرالیستی و اسلام سیاسی در دو انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی می باشد. در بیان یافته های تحقیق می توان گفت: در انقلاب مشروطه جریان اسلام سیاسی متاثر از اندیشه های فقهای تشیع همانند: میرزای نایینی، آخوندخراسانی، شیخ فضل الله نوری، آیت الله طباطبایی و بهبهانی هدایت و رهبری مردم را برعهده داشتند، جریان لیببرالی نیز با روشنفکرانی همانند سید حسن تقی زاده، میرزاملکم خان، آخوندزاده، جهانگیرخان صوراسرافیل، علی اکبر دهخدا و... از تاثیرات بسزایی در پیشبرد اهداف انقلاب مشروطه برخوردار بودند، اما در انقلاب اسلامی بیشترین اثرگذاری و نقش در پیروزی انقلاب برعهده جریان اسلام سیاسی به رهبری امام خمینی(ره) بودو جریان های لیبرالی بیشتر در حاشیه قرار داشتند، لذا سایر جریان های فکری و به حاشیه رانده شده و جمهوری اسلامی متاثر از افکار امام خمینی و آموزه های اسلام سیاسی ایجاد شده است. لازم به ذکر است با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی و تطبیق اندیشه ها در جریان اسلام سیاسی و لیبرالیسم تلاش در نگارش این پژوهش شده است.