پراکنش ویروئید کوتولگی رازک در باغ های پسته استان کرمان و ارزیابی انتقال مکانیکی و برهمکنش دو رقم پایه پسته نسبت به این ویروئید

ویرویید کوتولگی رازک (Hop stunt viroid, HSVd) تعداد زیادی از درختان میوه مانند انگور، مرکبات، آلو، هلو، انجیر، توت، گلابی، پسته و بادام را آلوده می نماید. طی اردیبهشت 1393 تا شهریور 1395 تعدادی از باغ های پسته استان کرمان به عنوان مهمترین منطقه پسته کاری کشور، به منظور آلودگی به ویرویید HSVd بررسی شدند. در مجموع 106 نمونه جهت تعیین آلودگی به این ویرویید از برگ های درختان پسته با علایم موزاییک، زردی، رنگ پریدگی و تعدادی نیز بدون علایم جمع آوری شده و توسط آزمون های RT-PCR و هیبریداسیون نقطه ای ارزیابی گردیدند. نتایج به دست آمده آلودگی چهار رقم پسته کله قوچی، اوحدی، ممتاز و احمد آقایی را به HSVd تایید کرد، اما در نمونه های رقم اکبری آلودگی مشاهده نگردید. جهت آزمون های زیست سنجی از واریانت ایرانی Ker.Ana.P1، جدا شده از درختان پسته منطقه انار، که قادر به ایجاد آلودگی و بیماری زایی روی گیاهان محک (ارقام خیار شناساگر) بود، استفاده گردید. بر اساس نتایج آزمون های زیست سنجی شامل انتقال مکانیکی واریانت HSVd، از طریق روش های سایشی، برشی و تزریق RNA ویرویید به پایه های بادامی و University of California Berkeley-I (UCB-1) مشخص گردید که هر سه روش سبب آلودگی پایه های پسته می گردند و از بین آن ها، روش مایه زنی برشی، بالاترین راندمان انتقالHSVd  با 67/86 و 80 درصد در پایه های بادامی و UCB-1 را نشان داد. بر اساس نتایج بدست آمده در این تحقیق، به نظر می رسد که آلودگی درختان پسته در استان کرمان نسبت به HSVd به دلیل عدم توجه به مسایل بهداشت زراعی و انتقال عوامل بیماری زا نظیر ویروییدها در حین عملیات باغی مانند هرس رو به افزایش می باشد.