بررسی ارتباط میان «جهاد» و گفتمان آخرالزمانی از منظر دیوید کوک

در دهه های اخیر جهانیان شاهد ظهور گروه های تروریستی و جهادی بوده اند که هرکدام به نحوی با پسوند اسلامی و گسترش اقدامات غیرانسانی مسئله «جهاد»، «آخرالزمان» و رخدادهای «پایان دنیا» را به چالش کشیده اند. چنین کنش هایی مقدمات تحقیقات گسترده اسلام پژوهان غربی را در این زمینه فراهم آورده است تا آنجا که برخی به بررسی ارتباط تنگاتنگ میان این سه مقوله پرداخته اند. دیوید کوک (David Cook) از جمله صاحب نظران این عرصه است که مکتوبات بسیاری درزمینه جهاد، شهادت و گفتمان های آخرالزمانی به رشته تحریر درآورده و معتقد است، ارتباطی مستقیم میان این مباحث وجود دارد. این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی، با رویکردی انتقادی، ارتباط میان جهاد و گفتمان آخرالزمانی را از منظر دیوید کوک مورد واکاوی قرار داده است. کوک، عامل گسترش اسلام و فتوحات مسلمانان را اعتقاد به وقوع قیامت در آینده ای نزدیک می داند؛ زیرا معتقد است تا این تاریخ گذاری نهایی در ذهن مجاهد نقش نبندد، آمادگی برای حضور در جنگ و تحمل مشکلات و مصایب آن وجود نخواهد داشت و زمینه ساز این تفکر، آیات قرآن در خصوص قریب الوقوع بودن پایان دنیا و نیز برخی روایات هستند. پژوهش حاضر نشان می دهد که خاستگاه چنین نظرگاهی، از یک سو در پیش گرفتن رویکردی سطحی و گزینشی در استدلال به آیات و روایات است و از سوی دیگر اتخاذ پیش فرض جنگ طلب و خشونت آمیز بودن آموزه جهاد در اسلام است.