بازخوانی انضباط در مدرسه، مبتنی بر تحلیل تناقض آزادی و اقتدار

مقاله حاضر با هدف بازسازی انضباط در مدرسه و مناسبات تحقق آن، به تحلیل نقدهایی که به طور عمده از سوی نظریه پردازان جنبش مدرسه زدایی ارایه شده و بازسازی مولفه های انضباطی مدرسه بر مبنای آن پرداخته است. در گام تحلیل نقدها، از روش تحلیلی- توصیفی و در بازسازی انضباط در مدرسه، از روش ترکیبی استفاده شده است. بر مبنای یافته های حاصل از مطالعه، حدود آزادی و اقتدار در مدرسه، شامل تحقق خویشتن و نفی اقتدار آمرانه، کنش در موقعیت، پذیرش اقتدار ساختارهای زندگی، کسب تجربه و آگاهی و پذیرش اقتدار حامیانه بزرگسالی است. بر مبنای این حدود، مولفه های انضباطی در بازسازی مدرسه، شامل توجه و تاکید بر مسئولیت متقابل دانش آموز- معلم، بازتعریف نقش معلم به گونه ای که امکان تعامل دو سویه و آزاد با دانش آموز فراهم شود، ارایه محتوا مبتنی بر اصول حاکم بر دانش و با نظر به نیاز و علاقه دانش آموز به مثابه کنش گر فعال و انتخاب گر است. با نظر به این مولفه ها و در جهت تحقق آن، لازم است مدرسه در این تعریف جدید، امکان انتخاب گری در سطح خرد و کلان را داشته و به عبارتی مدرسه ای مستقل باشد. زیرا امکان انتخاب گری دانش آموز و معلم، بدون امکان انتخاب در سطح کلان توسط مدرسه، همچون آزادی در ارایه محتوا و برنامه درسی- مشروط به رعایت ضوابط دانشی و اجتماعی- امکان پذیر نیست.