برساخت اجتماعی جنین انسانی: تاملی بر شکل گیری انسان شناسی فناوری های انتخاب باروری

پیشرفت در حوزه وسایل کمک باروری و انتخاب باروری تغییراتی را در معنا و دلالت های منسوب به جنین و فرزند در دنیا ایجاد کرده است. برای نخستین بار، کنترل جمعیت پیش از تولد ممکن شده او از به دنیا آمدن فرزندانی که ناهنجاری های جنینی دارند جلوگیری شده است و تنها به فرزندان «سالم» اجازه حیات داده می شود. این فناوری ها، که به مرور زمان به کشورهای درحال توسعه حرکت می کنند، محصولاتی صرف یا خنثی نیستند. بلکه دستگاه[1] - به تعبیر میشل فوکو- هستند که در قالب یک فرم فرهنگی در دل شکل بندی فرهنگ بومی قرار می گیرند. معمولا پیشگامان پزشکی طی فرایند زمانی و تاریخی به مشروعیت سازی، عادی سازی و بهنجارکردن این نوآوری ها پرداخته اند و موانع را از میان برداشته اند؛ از این رو تولد از امری صرفا زیستی یا انتخابی شخصی به امری اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی بدل شده است. به عبارت دیگر، دولت ها در چند دهه گذشته از کنترل کمی جمعیت فراتر رفته و به کنترل کیفیت جمعیت توجه کرده اند؛ بنابراین داشتن فرزند سالم، تنها یک فانتزی فردی نیست، بلکه امری ا ست که تحقق آن تا حدود زیادی به سیاست گذاری های دولتی وابسته است. هدف این مقاله توجه به ضرورت مطالعات و تاملات انسان شناختی در این حوزه و این مقوله است که آیا ورود و کاربرد این فناوری ها مفید است. همچنین برای مطالعه این فرایند اجتماعی تغییر معانی و دلالت های فرهنگی مفهوم جنین و فرزند و سیاست گذاری های دولتی در جهت روتین شدن و عملیاتی شدن این فناوری روش اتنوگرافی چندجایی و دیدگاه هایی مرتبط پیشنهاد شده است.