تاثیر مالچ مواد آلی بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی سورگوم علوفه ای (Sorghum bicolor L.) در پاسخ به رژیم های مختلف آبیاری

این پژوهش به منظور بررسی تاثیر کاربرد مالچ حاصل از باقی مانده مواد آلی موجود در پهنه جنگل، مزارع برنج، باغات چای و بادام زمینی و کمبود آب آبیاری بر خصوصیات مختلف مورفوفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی سورگوم علوفه ای در شرایط مزرعه انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال 1397 در مزارع منتخب تحقیقاتی منطقه دیلمان شهرستان سیاهکل زیر نظر گروه زراعت دانشگاه تربیت مدرس و کارشناسان ترویج جهادکشاورزی لاهیجان اجرا شد. عوامل مورد بررسی شامل سه سطح تنش کمبود آب بر اساس آبیاری 15، 30 و 45 درصد کم تر از ظرفیت زراعی و شش سطح مالچ آلی شامل بدون مالچ، مالچ کلش برنج، مالچ پوسته شلتوک برنج، مالچ پیله بادام زمینی، مالچ ضایعات چای و مالچ خاکبرگ بودند. نتایج نشان داد در شرایط تنش متوسط، تیمارهای مالچ کلش برنج و پوسته شلتوک برنج، در عملکرد علوفه تر و سرعت فتوسنتز گیاه به ترتیب 39/13 و 26/65 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش نشان داد. همچنین، در شرایط تنش شدید، مالچ های کلش برنج، پوسته شلتوک برنج و پیله بادام زمینی، میزان بهره وری اقتصادی آب و وزن خشک علف های هرز را به ترتیب 63/48، 55/21 و 46/40 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. کاربرد مالچ مواد آلی به ویژه کلش برنج، پوسته شلتوک برنج و پیله بادام زمینی به ترتیب موجب جلوگیری از کاهش 6/08، 13/70و 16/75 درصد عملکرد دانه نسبت به شاهد تحت شرایط تنش متوسط شد. به طورکلی، مالچ مواد آلی در افزایش عملکرد دانه و علوفه تر، سرعت فتوسنتر، فعالیت آنتی اکسیدان ها و بهره وری آب و همچنین کاهش میزان علف های هرز مزرعه در شرایط تنش از توانایی بالایی برخوردار بوده و سهم بسزایی در بهبود مقاومت به خشکی در گیاه سورگوم علوفه ای دارد. در نهایت، استفاده از مالچ مواد آلی در کشت سورگوم علوفه ای تحت شرایط تنش خشکی فصلی توصیه می گردد.