هیدروژئوشیمی و ایزوتوپی چشمه های ملوسان و باروداب (شهرستان نهاوند) خروجی از آهکهای کربونیفر- پرمین (معرف قدیمی ترین مخازن کارستی ناحیه سنندج- سیرجان در ایران)

ناحیه سنندج- سیرجان پویا‎ترین پهنه زمین‎ساختی ایران است، در این پژوهش خصوصیات هیدروژیوشیمی و ایزوتوپی چشمه های ملوسان و باروداب (شهرستان نهاوند) و نزدیکترین چشمه های شیستی به آنها (ابالفضل باروداب و سیادره ملوسان) بررسی شدند. روش تحقیق پژوهش حاضر میدانی- آزمایشگاهی است؛ ویژگی های فیزیکی (دما، اکسیژن محلول، هدایت الکتریکی و pH)، کدورت، آنیون ها (SO4،F ، Cl-، NO2، NO3)، HCO3، غلظت کل 11 عنصر سمی/سنگین (آهن، آرسنیک، کادمیوم، کبالت، مس، روی، سرب، نیکل، منگنز، جیوه، باریوم)، کاتیون های اصلی (Mg2+، Ca2+، K+، Na+) و نهایتا اکسیژن 18 و دوتریم سنجش گردید. بر اساس ضریب فرود (درجه توسعه کارست) و همچنین مشاهدات میدانی (ژیومورفولوژی، دبی، تعداد دهنه خروجی آب و غیره) کارست منطقه باروداب متوسط است و کارست منطقه ملوسان بین کارست متوسط و کارست ناقص (مرو کارست) واقع شده است. همچنین مخزن کارستی چشمه ملوسان به دلیل وجود همزمان تخلخل حفره ای و شکستگی ها به همراه تخلخل اولیه، دارای سیستم تخلخل سه‎گانه است ولی مخزن کارستی چشمه باروداب صرفا دارای تخلخل اولیه است. ایزوتوپ های پایدار اکسیژن 18 و دوتریوم چشمه باروداب به علت ارتفاع تغذیه بالا دارای غلظت بالاتری از چشمه ملوسان است، به دلیل تفاوت شیب، حوزه آبگیر چشمه ها با مرز سطحی حوزه آبریز یکسان نیست و منشا چشمه های کارستی متاثر از فرآیندهای ثانویه و بین سازندی است (تغذیه خارج از مرز آبریز توسط لایه بندی ها و گسل ها) که نشان دهنده حالت اوتوژنیک (تغذیه خود بستر) هستند که طبق بررسی های زمین شناختی، تصاویر ماهواره ای و مطالعات میدانی چشمه های کارستی باروداب و ملوسان از سنگ مخزن دوران کربونیفر- پرمین منشا گرفتند که معرف قدیمی ترین مخازن کارستی ناحیه سنندج- سیرجان در ایران هستند.