کارکرد بن مایه های مشترک اسطوره ای در یک روایت عامه کردی و پاره روایتی از رمان کلیدر

اسطوره ها بیانگر آمال، هراس و آرزوهای بشری اند. متن های ادبی و عامه در ژرف ساخت اندیشگی خود از بن مایه ها و مفاهیم اسطوره ای گریزی ندارند. اسطوره ها با کارکرد روایی خود، بن مایه ها و تصاویر کهن الگویی آدمی را در بافت های گونه گون روایت های کلاسیک و عامه آشکار می کنند. پاره روایت دیدار و وصال مارال و گل محمد که این بررسی  به آن می پردازد، یکی از اساسی ترین بخش های رمان کلیدر است. روایت عامه و کردی «محمودخان بالک و خاتون پریزاد» نیز از جمله روایت های برجسته و مشهور در فرهنگ عامه کردی است. مساله این پژوهش کارکرد بن مایه های مشترک اسطوره ای است که پاره روایت و روایت عامه پیش گفته را ساختار بندی می کنند. نوشتار حاضر بر اساس رهیافت اسطوره شناسی به متن های یادشده می نگرد و با روشی توصیفی و تحلیلی ، با هدف تبیین پیوندهای اسطوره ای و اندیشگی در دو روایت یادشده به واکاوی بن مایه های اسطوره ای این دو روایت خواهد پرداخت. هر دو روایت بر بنیان عناصر روایی چون زن، آب، چشمه، گیاه، ماه و حیوان حرکت داستانی و روایی خود را پیش می برند. این عناصر، بن مایه های کهن الگویی چون زندگی، تسلسل حیات، سحر و جادو، هراسناکی کهن الگوی آنیما و مهار سایه را در هر دو روایت نمایان می کنند و آن ها را رنگ اسطوره ای می بخشند. بر اساس بن مایه های مشترک اسطوره ای  که بافت زبانی و ساختار روایی این دو روایت را نظام بندی می کنند؛ می توان بدین نتیجه رسید که رمان کلیدر سوای سویه های دیگر بینامتنی، از فرهنگ عامه کردی و بن مایه های اسطوره ای و کهن الگویی آن نیز تاثیر پذیرفته است و بر این اساس نویسنده کلیدر زیستی دوباره را در افق اندیشگی مردم و فرهنگ کردی تجربه کرده است.