زمینه و زمانه مشروطه خواهی در ایران

گفتمان مشروطه خواهی ایران به عنوان یک نظام معنایی که مجموعه متنوعی از عوامل سیاسی- اجتماعی و اقتصادی در فرآیند تکامل آن موثر بوده اند برای بازنمایی به شیوه ای که قابلیت بررسی علمی داشته باشد نیازمند توجه به تمامی زمینه های آن در ترکیب روشن و قابل درکی با زمانه پیدایش آن است. بررسی عناصر مفهومی و متغیرهای زمینه ساز و بستر تاریخی موجود در فضای مشروطه خواهی حاکی از این است که سالیان طولانی حکومت قاجاریه در ایران (به استناد شواهد و منابع موثق تاریخی) تماما آکنده از بیدادگری، ستم و فساد حکومتی، فقر و عقب ماندگی اقتصادی، جهل و ناآگاهی و خرافه پرستی، حاکمیت سلطه خارجی، هرج و مرج و ناامنی عمومی بوده است که تماما با تکیه بر تفسیرهای خرافی و ارتجاعی از دین در افکار عمومی و ذهن سوژه های انسانی همواره وضعیت طبیعی و مقدر شده جلوه می نمود صاحبنظران تاریخ معاصر ایران عمدتا بر این عقیده اند نخستین تماس اندیشه گران ایرانی با دستاوردهای تمدن غربی و درک آگاهی نسبت به «مای» عقب مانده و «آنهای» پیشرفته سرآغاز پیدایش گفتمان مشروطه خواهی و تلاش برای تغییرات اساسی در نظام فکری و سیاسی- اجتماعی کشور بوده است که وجوه مختلف آن را می توان به شیوه تحلیل گفتمان بازنمایی و تجزیه و تحلیل نمود.