شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده آل تعدیل یافته ASIIG، راهکاری برای تجمیع اثرات سازگاری و عملکرد در زیتون(Olea europaea)

یکی از چالش های اساسی در تبیین سازگاری ارقام با محیط های مختلف کشت، وجود اثرات متقابل ژنوتیپ × محیط است. در این پژوهش و جهت رسیدن به راهکاری منطقی برای ادغام اثرات تولید و پایداری، از داده های عملکرد هشت رقم مطرح زیتون، که طی سال های 1392 تا 96  در قالب طرح بلوک های کامل تصادفیRCBD)) با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی زیتون طارم کاشته شده اند، استفاده شده است. پس از تعدیل داده های عملکرد ارقام در طی سال های آزمایشی و تایید وجود اثر متقابل ژنوتیپ در محیط با استفاده از تجزیه مرکب، از بیست پارامتر مختلف پایداری، برای سنجش پایداری ارقام استفاده گردید. سپس با ارایه ی راهکار شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده آل تعدیل یافته یا ASIIG جهت تجمیع اثرات مختلف سازگاری و عملکرد استفاده شد. بالاترین مقدار میانگین تولید در این آزمایش در رقم کنسروالیا  با 74/40 کیلوگرم در درخت و کمترین مقدار تولید در رقم شنگه با تولید 59/8 کیلوگرم در هر درخت مشاهده شد. روش واریانس پایداری رومرSd2)) رقم بسیار کم محصول روغنی را به عنوان رقم پایدار در این آزمایش معرفی کرد. مقدار اکووالانس ریک (Wi) برای رقم کرونیکی کمترین مقدار و برای رقم کنسروالیا بیشترین مقدار بود. روش ASIIG ارقام شرکت کننده در آزمایش را به چهار گروه، کاملا پایدار، پایدار، ناپایدار و کاملا ناپایدار تقسیم بندی کرد. گراف روش ASIIG توانست با کیفیتی بالا، ارقام شرکت کننده در این آزمایش را بر اساس مطلوبیت گروه بندی نماید. در این روش رقم کرونیکی با 76 درصد شباهت به ژنوتیپ ایده آل، مطلوب ترین رقم شناخته شد و رقم شنگه با 22 درصد شباهت به ژنوتیپ ایده آل بدترین ژنوتیپ شرکت کننده در آزمایش بر اساس معیارهای پایداری و عملکرد بود. با توجه به عملکرد بالا و پایداری نسبی در دو رقم کرونیکی و کنسروالیا، این ارقام بهترین ارقام در ایستگاه تحقیقاتی طارم شناخته شدند.