مهار زیستی بیماری پژمردگی فوزاریومی کنجد در استان خراسان رضوی با Trichoderma harzianum در شرایط آزمایشگاه وگلخانه

کنجد یکی از گیاهان زراعی با ارزش غذایی فراوان است که از حمله ی میکروارگانیسم های بیمارگر از جمله قارچ ها، مصون نیست. ایجاد بیماری هایی مانند پژمردگی آوندی در این گیاه، باعث کاهش راندمان محصول می گردد. تعداد 17 جدایه مربوط به Fusarium oxysporum f. sp. sesami از گیاهان کنجد مشکوک به بیماری در مناطق مختلف استان خراسان رضوی جداسازی شدند. برای بررسی امکان مهار زیستی از قارچ آنتاگونیست Trichoderma harzianum جدایه ی TR5 استفاده گردید. در آزمون بیماری زایی تمام جدایه های F. oxysporum f. sp. sesami بیماری‏ زا بوده و از این نظر با هم دارای اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد نشان دادند که بیش ترین شدت بیماری زایی مربوط به جدایه های BA15 و BA16 هر دو با 5/87 درصد پژمردگی و کم ترین شدت بیماری زایی مربوط به جدایه های AN7 و KA33 هر دو با 5/12 درصد پژمردگی گیاه کنجد بود. در آزمون بررسی آنتاگونیستی در شرایط آزمایشگاهی از روش کشت متقابل بیمارگر با آنتاگونیست استفاده گردید که بیش ترین میزان بازدارندگی از رشد ناشی از اثر آنتاگونیستی T. harzianum مربوط به جدایه ی BA1 با 45/88 درصد و کم ترین میزان بازدارندگی از رشد ناشی از تقابل با آنتاگونیست مذکور مربوط به جدایه ی AN2 با 33/71 درصد بود. هم چنین در شرایط گلخانه ای میزان کاهش شدت علایم بیماری در بین جدایه های مورد آزمایش، متفاوت بوده و اختلاف معنی‏داری در سطح 5 درصد نشان دادند. بیش ترین تاثیر آنتاگونیستی T. harzianum روی جدایه های BA1، AN7 و K33 با کاهش شدت بیماری به میزان 100 درصد و کم ترین تاثیر مربوط به جدایه ی AN2 با کاهش شدت بیماری به میزان 54/54 درصد بود.