تاثیر تنش کم آبی و کودهای زیستی و غیر زیستی بر عملکرد سرشاخه های گلدار، رنگدانه های فتوسنتزی و غلظت عناصر پر مصرف گیاه در آویشن زراعی (Thymus vulgaris L.)

به منظور بررسی اثر تنش کم آبی و کودهای زیستی و غیرزیستی بر گیاه دارویی آویشن زراعی، آزمایشات مزرعه ای  در فروردین تا تیرماه سال 1396 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش کم آبی در سه سطح هفتW1= (شاهد)، 12W2= و 17W3= روز دور آبیاری به عنوان عامل اصلی و کودهای زیستی و غیر زیستی در پنج سطح تیمار شاهد (بدون مصرف کود)B1=، قارچ اندومایکوریزا از جنس Glomus B2=، باکتری های آزوسپپریلومB3=، سودوموناسB4= و کود شیمیایی NPK B5= به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که برهمکنش تیمار تنش کم آبی و کودهای زیستی و غیر زیستی بر عملکرد سرشاخه های گلدار، میزان کلروفیل a،b  و کل، درصد عناصر نیتروژن و فسفر و میزان آنتوسیانین در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. بیشترین میزان کلروفیل a، b و درصد عنصر نیتروژن برگ گیاه در دور آبیاری شاهد (هفت روز آبیاری، W1) و تیمار کودی آزوسپیریلوم (به ترتیب 85/4 میلی گرم برکیلوگرم وزن تر برگ، 83/1 میلی گرم برکیلوگرم وزن تر برگ و 61/1 درصد)، بیشترین میزان کلروفیل کل و درصد عنصر فسفر برگ گیاه در دور آبیاری شاهد (هفت روز آبیاری، W1) و تیمار کودی سودوموناس (به ترتیب 58/6 میلی گرم برکیلوگرم وزن تر برگ و 94/3 درصد)، بیشترین عملکرد سرشاخه های گلدار در دور آبیاری شاهد (هفت روز آبیاری، W1) و تیمار کودی NPK (2/30 کیلوگرم برهکتار)، بیشترین میزان آنتوسیانین در دور آبیاری شدید (17 روز آبیاری، W3) و تیمار کودی شاهد (B1) (157/0 میلی گرم برکیلوگرم وزن تر برگ) مشاهده شد. اثر تنش کم آبی و کود های زیستی و غیر زیستی به تنهایی بر میزان کاروتنویید و فلاونویید در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد، اما تنها تاثیر معنی دار فاکتور کود دهی بر درصد عنصر پتاسیم در سطح احتمال یک درصد مشاهده شد. بیشترین میزان کاروتنویید و فلاونویید در تیمار تنش کم آبی شدید (17 روز آبیاری، W3) (به ترتیب 37/0 میلی گرم برکیلوگرم وزن تر برگ و 67/1 درصد) مشاهده شد. بیشترین میزان کاروتنویید و فلاونویید در تیمار کودی سودوموناس (B3) (به ترتیب 37/0 میلی گرم برکیلوگرم وزن تر برگ و 85/1 درصد) و بیشترین درصد عنصر پتاسیم برگ گیاه در تیمار کودی مایکوریزا (B2) (22/17 درصد) مشاهده شد. به طورکلی می توان بیان کرد که در شرایط تنش کم آبی، استفاده از کودهای زیستی به ویژه آزوسپیریلوم و سودوموناس تاحدی می تواند از بروز اثرات سوء در این گیاه بکاهد.