تعیین نقش میانجی ذهنیت طرحواره ای در طرحواره ناسازگار اولیه و اختلال وسواس فکری عملی

 روابط اولیه والدین با کودک و حوادث تروماتیک دوران کودکی در شکل گیری اختلالات وسواسی نقش بسزایی دارد؛ بنابراین هدف این مطالعه تعیین نقش میانجی ذهنیت طرحواره ای بین طرحواره های ناسازگار اولیه و اختلال وسواس فکری عملی بود.

این مطالعه مقطعی با استفاده از روش پژوهش توصیفی-همبستگی و مدل تحلیل مسیر انجام شد. جامعه آماری شامل تمامی افراد دارای اختلال وسواس فکری و عملی بود که به مراکز درمانی و مشاوره شهر تهران در سال 1397 مراجعه کردند. گروه نمونه ای با حجم 450 نفر با روش غیرتصادفی و هدف مند انتخاب شد؛ اما درنهایت 427 نفر به پرسشنامه ها جواب کامل دادند. در این مطالعه از فرم کوتاه پرسشنامه طرحواره یانگ (یانگ، 1998)، فرم کوتاه سیاهه ذهنیت طرحواره ای (لابستل و همکاران، 2010) و پرسشنامه بازنگری شده وسواسی جبری (فوآ و همکاران، 2002) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با ضریب همبستگی پیرسون و مدل تحلیل مسیر با استفاده از نرم افزارهای SPSS نسخه 22 و AMOS نسخه 22 صورت گرفت. سطح معناداری آزمون ها 0٫05 در نظر گرفته شد.

نتایج نشان داد، اثر غیرمستقیم حوزه اول به وسواس فکری عملی با میانجیگری والد ناکارآمد (0٫001>p، 0٫18=β)، اثر غیرمستقیم حوزه پنجم به وسواس فکری عملی با میانجیگری والد ناکارآمد (0٫001>p، 0٫13=β)، اثر غیرمستقیم حوزه اول به وسواس فکری عملی با میانجیگری مقابله ای ناکارآمد (0٫001>p، 0٫14=β) و اثر غیرمستقیم حوزه پنجم به وسواس فکری عملی با میانجیگری مقابله ای ناکارآمد (0٫001>p، 0٫22=β) مثبت و معنادار بود؛ همچنین شاخص های نکویی برازش از برازش مطلوب الگو با داده های گردآوری شده حمایت کردند (2٫16=df/2x، 0٫91=CFI، 0٫93=GFI، 0٫94=AGFI، 0٫045=RMSEA).

براساس نتایج پژوهش، طرحواره های ناسازگار اولیه (حوزه اول، طرد و رهاشدگی و حوزه پنجم، گوش به زنگی افراطی و بازداری) با نقش میانجی ذهنیت طرحواره ای (شامل مقابله ای ناکارآمد و والد ناکارآمد) تاثیر معناداری بر اختلال وسواس فکری عملی دارند.