نظرییات حاکمیت اراده ظاهری و باطنی در حقوق اسلام و ایران

شکل گیری عمل حقوقی و عناصر سازنده آن و آسیب هایی که در مراحل مختلف تکوین اراده ممکن است بر آن وارد شود از موضوعات مهم فقهی و حقوقی است . از جمله مسایل قابل تعمق در این زمینه تعارض اراده ظاهری و باطنی در ا یجاد یک عمل حقوقی است که کدام از آندو اصل و حاکم تلقی می گردد. فقهاء و حقوقدانان اسلامی در این زمینه اختلاف نظر دارند برخی وباستناد به روایت موثقه ابن بک یر و سیره عقلا ء و عرف خاص تجار و ضرورت استحکام م عاملات وحفظ نظم اقتصادی ، اصل را اراده ظاهری پنداشته و برخی د یگر بر اساس آیات و روایات وضرورت تبع یت عقود از قصود ، از حاکمیت اراده باطنی جانبداری نموده اند این اختلاف فقها ء درقانون مدنی ا یران و نگرش حقوقدانان موثر افتاد و آنان ن یز در ا ین زمینه اتفاق نظر ندارند ماضمن بررسی مبانی و ادله نظریات یاد شده بر تعدیل هر یک از ایندو نظریه تاکید ورزیده ایم و درموارد جهل و اشتباه ، اصل را اراده ظاهری دانسته و در مواردی که به نظم اقتصادی ارتباط مستقیم دارد بر ضرورت دسترسی به اراده باطنی متعاقدین از ناحیه دادرس و شکل گیری رویه قضایی اصرار نموده ایم.