بررسی چالش ها و موانع تعامل شوراهای عالی موثر بر سلامت با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در ایران: یک مطالعه کیفی

وزارت بهداشت از طریق شوراهای عالی و نظام تصمیم گیری بر دستگاه های اجرایی تاثیر می گذارد. به منظور اتخاذ رویکرد همکاری بین بخشی و حمایت طلبی مناسب برای تعامل با این شوراها و سلامت محور کردن تصمیمات گرفته شده، تحلیل وضعیت موجود لازم است؛ بنابراین، پژوهش حاضر به منظور تعیین چالش ها و موانع پیش روی شوراهای عالی موثر بر سلامت در تعامل با وزارت بهداشت در ایران انجام شد.

پژوهش حاضر مطالعه ای با رویکرد کیفی از نوع زمینه ای است که به صورت تحلیل وضعیت موجود شوراهای عالی انجام شد. روش های جمع آوری داده ها شامل مصاحبه، جلسات بحث گروهی و تحلیل اسناد بودند. برای جمع آوری داده ها، تعداد 23 مصاحبه و 2 جلسه بحث گروهی متمرکز با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انجام گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار MAXQDA vol.10 تجزیه وتحلیل شدند.

نتایج مطالعه نشان داد، شوراهای عالی منتخب از نظر فعالیت به سه دسته فعال، نیمه فعال و غیرفعال تقسیم می شوند. چالش های فراروی این شوراها شامل کمبود منابع مالی و انسانی، ساختار و تشکیلات نامناسب، قوانین و مقررات غیر شفاف، نبود ضمانت اجرایی، ضعف در برنامه ریزی و هماهنگی بین بخشی، نبود نظام پایش و ارزشیابی، پایین بودن سطح آگاهی و نگرش سیاست گذاران و مدیران درباره سلامت، رهبری ضعیف وزارت بهداشت و نداشتن پیوست سلامت در مصوبات است. بهبود عملکرد شوراهای عالی به منظور کاربرد پیوست سلامت در مصوبات از طریق مداخلات زیر قابل دستیابی است: 1. مداخلات سیاستی؛ 2. مداخلات ساختار اجرایی؛ 3. فرهنگ سازی و حمایت طلبی.

با توجه به نتایج مطالعه، ضرورت دارد نظام سلامت برای توسعه همکاری بین بخشی و حمایت طلبی مناسب از شوراهای عالی، به منظور بهبود عادلانه نشانگرهای سلامت جامعه، از طریق مداخلات سیاستی، اجرایی، فرهنگ سازی و حمایت طلبی نسبت به کاهش موانع تعامل اقدام کند.