اثربخشی آموزش مبانی نظریه انتخاب بر خودتمایزیافتگی، خودگسستگی و قربانی قلدری شدن در نوجوانان دبیرستانی

مشکلاتی مانند خودگسستگی، فقدان خودتمایزیافتگی و قربانی قلدری شدن در مدرسه از مشکلات دوره نوجوانی هستند که به مداخلات مناسب و موثر نیاز دارند. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش مبانی نظریه انتخاب بر تمایز یافتگی خود، خودگسستگی و قربانی قلدری شدن در نوجوانان دبیرستانی بود.

روش تحقیق در مطالعه حاضر آزمایشی و با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه گواه انجام شد. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر رشت در سال تحصیلی 98-1397 بود، که بنا به اعلام مرکز آمار اداره آموزش و پروش تعداد آنها در آن زمان 52208 نفر بوده است. نمونه تحقیق 60 دانش آموز متوسطه دوم بودند که در مرحله اول به روش تصادفی خوشه ای و در مرحله دوم تصادفی طبقه ای (قرعه کشی) انتخاب شدند. این تعداد به طور تصادفی به دو گروه 30 نفری تقسیم و سپس به قید قرعه به عنوان گروه آزمایش و گروه گواه انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه تمایز یافتگی خود (DSI)، پرسشنامه خودگسستگی و پرسشنامه قلدری در مدرسه Oleus بدست آمدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس چند متغیری یا مانکوا استفاده شد. ضمنا تمام مراحل تحقیق با نرم افزار SPSS.22 انجام شد.

میانگین (انحراف معیار) سن شرکت کنندگان در گروه آزمایش، 5/16 (7/4) و در گروه گواه، 6/16 (1/4) سال بود. میانگین (انحراف معیار) خودتمایز یافتگی گروه آزمایش در پیش آزمون (9/24) 8/111 بود که در پس آزمون به (7/29) 1/140 افزایش یافت (001/0>P). میانگین (انحراف معیار) خود گسستگی واقعی-آرمانی گروه آزمایش در پیش آزمون (2/2) 2/10 بود که در پس آزمون به (2/2) 6/6 کاهش یافت (001/0>P). میانگین (انحراف معیار) خودگسستگی واقعی- بایسته گروه آزمایش در پیش آزمون (2/2) 6/10 بود که در پس آزمون به (1/2) 7/6 کاهش یافت (001/0>P) میانگین (انحراف معیار) قربانی قلدری شدن گروه آزمایش در پیش آزمون (2/2) 6/13 بود که در پس آزمون به (7/1) 9/9 کاهش یافت (001/0>P) میانگین (انحراف معیار) قلدری گروه آزمایش در پیش آزمون (1/2) 7/14 بود که در پس آزمون به (8/1) 3/11 کاهش یافت (001/0>P). در گروه گواه تفاوت میانگین (انحراف معیار) نمرات در پیش آزمون و پس آزمون هیچ کدام از متغیرهای مطالعه از نظر آماری معنادار نبود.

مطالعه نشان داد آموزش مبانی نظریه انتخاب موجب افزایش خودتمایزیافتگی و کاهش خودگسستگی و قربانی قلدری شدن در نوجوانان دبیرستانی شد.