تاملی بر نخستین تالیفات «تاریخ قرآن»: میرزا قلیچ بیگ و کتاب «تواریخ القرآن و الحدیث»

تاریخ قرآن که در گذشته ذیل عنوان علوم قرآنی مورد بحث قرار می گرفت، در تالیفات و نگارش های قرآن پژوهان عصر حاضر، عنوانی مستقل یافته و به عنوان موضوعی مستقل مورد بحث و نظر قرار گرفته است. اما اینکه نخستین نگارش در این زمینه از آن کیست میان دانشمندان و قرآن پژوهان مسلمان اختلاف نظر وجود دارد؛ مشهور بر آن است که تیودور نولدکه در بین مستشرقین نخستین فردی است که در این زمینه تالیف داشته و برای نخستین بار این اصطلاح را در قالب نگارشی مستقل به کار برده است.  اولین نفر در میان دانشمندان مسلمان، ابو عبد الله زنجانی (1320 ش) می باشد.
   اما آنچه در این میان مورد غفلت قرآن پژوهان قرار گرفته، چشم پوشی از میراث ارزشمند و گرانسنگ اسلامی در شبه قاره هند و پاکستان است. از جمله این مواریث، کتاب تواریخ القرآن و الحدیث مرحوم شمس العلماء میرزا قلیچ بیگ (1270 ه/1853 م- 1348 ه/1929 م) است که سال ها قبل از تالیف مرحوم زنجانی سامان یافته است.