مطالعه تطبیقی ریتون های فلزی دوران هخامنشی و آثار قلم زنی استاد محمود دهنوی

استاد محمود دهنوی یکی از اساتید برجسته در حوزه قلم زنی معاصر ایران است که آثار زیادی از او در موزه ها و مجموعه های شخصی نگه داری می شود. ریتون ها از یکی از آثار مهم این هنرمند است که با الهام از هنر دوره هخامنشی طراحی و ساخته شده اند. ریتون های فلزی با سرهای حیوانی از آثار کاربردی و آیینی مهم دوران هخامنشیان هستند و اهمیت دینی، آیینی و هنری زیادی دارند. بنابراین اهمیت ریتون ها و نیز منبع الهام قرار گرفتن این آثار از سوی استاد محمود دهنوی، ضرورت انجام پژوهش حاضر را ایجاد می کند و در این پژوهش به شناخت ویژگی های ریتون های هخامنشی و ریتون های قلم زنی استاد محمود دهنوی پرداخته شده و وجوه اشتراک و افتراق این آثار شناسایی شده است. هم چنین پرسش های مطرح شده در پژوهش حاضر شامل این موارد است: 1- ریتون های هخامنشی و ریتون های قلم زنی استاد محمود دهنوی دارای چه ویژگی هایی هستند؟ 2- ریتون های هخامنشی و ریتون های قلم زنی استاد محمود دهنوی چه شباهت ها و تفاوت هایی با یکدیگر دارند؟ در پژوهش حاضر اطلاعات اسنادی با روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد تطبیقی مورد بررسی قرار گرفته و نمونه های موردی پژوهش شامل 5 اثر از آثار ریتون قلم زنی شده استاد محمود دهنوی است که شامل یک ریتون با سر اسب و 4 ریتون با سر بز است و این نمونه ها با دو نمونه از آثار ریتون با سر اسب و بز دوران هخامنشی که بیشترین شباهت را با یکدیگر دارند؛ مورد مقایسه قرار گرفته است. یافته های پژوهش نیز نشان می دهد از بین 4 ریتون قلم زنی شده استاد دهنوی با سر بز، 2 نمونه بیشترین شباهت را به ریتون بزی شکل هخامنشی دارند و به صورت مخروطی و کشیده طراحی و ساخته شده اند و دو نمونه دیگر ریتون های استاد دهنوی کمی گردتر و استوانه ای تر طراحی شده اند. در مورد ریتون های اسبی شکل هم نمونه هخامنشی با ظرافت بیشتر و طبیعی تر از اثر استاد دهنوی ساخته شده است.