تاثیر بلند مدت خاک پوش ماسه بادی و نانو رس بر خصوصیات فیزیکی شیمیایی و برخی از شاخص های فرسایش پذیری خاک در مناطق خشک (مطالعه موردی: منطقه نیمروز سیستان)

هدف این پژوهش، بررسی تاثیر خاک پوش ماسه بادی و نانو رس بر خصوصیات و شاخص های فرسایش پذیری خاک است. با آماده سازی تیمارهایی متشکل از خاک پوش ماسه بادی، نانو رس و شاهد در قالب طرح بلوک تصادفی با چهار تکرار، اثرات اقدامات حفاظتی بر ویژگی های فیزیکی شیمیایی و برخی شاخص های فرسایش در سه عمق 10-0، 30-10 و 50-30 سانتی متر آزمایش شد. یافته ها نشان دادکه درصد رس، سیلت و شن، در لایه سطحی تیمار خاک پوش ماسه بادی و نانو رس نسبت به شاهد تفاوت معنی داری داشت (05/0P<). همچنین نتایج بیانگر افزایش 4/56 درصدی رطوبت خاک در تیمار نانو رس و در مقابل، کاهش 7/43 درصدی آن در خاک پوش ماسه بادی بود. مقدار اسیدیته، هدایت الکتریکی، نسبت جذب سدیم، سدیم، مجموع کلسیم و منیزیم و کاتیون های خاک در تیمارهای نانو رس و خاک پوش ماسه بادی نسبت به شاهد نیز در اعماق مختلف به طور معنی دار (05/0>P) کاهش ولی ماده آلی آنها افزایش یافت. شاخص دلینهیر و دبوت (DDI) در عمق10-0 سانتی متر، در تیمار نانو رس و خاک پوش ماسه بادی نسبت به شاهد به ترتیب 2/62 و 4/79 درصد کاهش یافت. در اعماق30 -10 و 50-30 سانتی متر، مقادیر این شاخص در تیمار نانو رس به طور محسوس کاهش یافت ولی در تیمار خاک پوش ماسه بادی تفاوت معنی داری نداشت. بررسی تغییرات شاخص پراکنش میدلتون (DR) در لایه سطحی بیانگر کاهش به ترتیب 54 و 50 درصدی در تیمار خاک پوش ماسه بادی و نانو رس نسبت به شاهد بود که به تغییر توان واگرایی خاک از کلاس واگرایی زیاد به کلاس معتدل منجر شد. در اعماق 30-10 و 50-30 سانتی متر، مقادیر این شاخص در تیمار نانو رس به طور معنی دار کاهش یافت و در تیمار خاک پوش ماسه بادی بدون تغییر بود. بر اساس نتایج این تحقیق، کاربرد خاک پوش ماسه بادی و نانو رس به بهبود مشخصه های فیزیکی شیمیایی خاک و افزایش پایداری خاکدانه ها و در مقابل، کاهش شاخص ناپایداری خاکدانه در خاک منجر شد.