تصویرهای هنری در اشعار عاشورایی اهلی شیرازی و بابافغانی شیرازی

مرثیه دراصطلاح بمعنای سرودن شعر در رثای شخص است و از نخستین ادوار شعر فارسی وجود داشته است. اینگونه ادبی در عصر صفوی با حادثه کربلا پیوند خورد و رفته رفته بصورت یک فرهنگ استوار درآمد. از آن زمان شاعران شیعی به سرودن اشعار مذهبی، بویژه اشعار عاشورایی و شرح جزییات وقایع آن، پرداختند. اهلی شیرازی و بابافغانی شیرازی ازجمله شاعران بزرگ عصر صفوی هستند که در رثای امام حسین (ع) و شهیدان کربلا اشعار شورانگیزی سروده اند. در این پژوهش 267 بیت از اشعار عاشورایی شاعران مذکور از دیدگاه تصویرهای ادبی با تحلیل آماری داده ها پژوهیده شده است؛ اهلی شیرازی نسبت به بابا فغانی شیرازی کاربردهای هنریتری دارد.اغلب مرثیه ها اوزان سنگین و لحنی آرام و غم انگیزدارند. بسامد واژگان عربی و نیز واژه هایی با گفتمان عزاداری عاشورا (مانند کربلا، خون، شهید، غم و...) در همه مرثیه ها چشمگیر است. ساختار نحوی بسیاری از جمله ها بضرورت شعر بهم ریخته، ولی این دگرگونیها در شعر متداول بوده و برجستگی محسوب نمیشود. از نظر فکری نیز همه مرثیه ها موید شیعی بودن شاعران است؛ نسبت دادن حادثه عاشورا به فلک که نوعی جبرگرایی است در این اشعار چشمگیر است. مهمترین برآیند پژوهش حاضر آشکارکردن شباهتها و تفاوتهای ادبی مرثیه های این دو شاعر و شناخت دیدگاه آنان نسبت به سیدالشهدا (ع) است .