بررسی پایداری ژنتیکی گیاهچه های حاصل از ریزازدیادی Rosa damascena با استفاده از نشانگرهای ISSR و SCoT

حفظ خلوص ژنتیکی و همسانی گیاهچه های حاصل از تکثیر درون شیشه ای با گیاه مادری یکی از مهمترین پیش نیازهای اساسی در ریز ازدیادی گونه های گیاهی به شمار می رود. در مطالعه حاضر پایداری ژنتیکی در 28 گیاهچه گل محمدی حاصل از ریزازدیادی که از 3 محیط مختلف با غلظت های مختلف تنظیم کننده های رشد به دست آمده بودند به وسیله نشانگرهای SCoT وISSR  مورد بررسی قرار گرفت. پس از تهیه ریزنمونه های لازم از یک پایه مادری مشخص، از محیط MS جامد برای مرحله استقرار ریزنمونه ها استفاده شد و سپس ریز نمونه های استقرار یافته به محیط پرآوری با سه غلظت مختلف تنظیم کننده های رشد منتقل شدند. برای ریشه دار کردن گیاهچه ها، نمونه های حاصل از محیط پرآوری بر روی محیط MS جامد حاوی IAA و IBA واکشت شدند و سپس گیاهچه های ریشه دار شده برای مرحله سازگاری به محیط گلخانه انتقال یافتند. استخراج DNA ژنومی از برگ های جوان گیاهچه های حاصل انجام شد. تعداد 20 آغازگر SCoT و 20 آغازگر ISSR برای ارزیابی پایداری ژنتیکی گیاهچه های حاصل از ریزازدیادی مورد استفاده قرار گرفت که از بین این 40 آغازگر تنها 14 آغازگر SCoT و 11 آغازگر ISSR باندهای مشخص و قابل امتیازدهی تکثیر کردند. با استفاده از مجموع 25 آغازگر SCoT و ISSR تعداد 139 مکان تکثیر شد که از این بین، تنها 35 مکان چندشکلی نشان دادند. متوسط تعداد مکان چندشکل به ازای هر آغازگر برای نشانگرهای SCoT و ISSR به ترتیب برابر 5/1 و 3/1 به دست آمد. بر اساس پارامترهای ژنتیکی برآورد شده (حداکثر مقدار شاخص شانون، هتروزیگوسی و تعداد آلل موثر به ترتیب 42/0 ، 28/0 و 5/1 به دست آمد) و نتایج تجزیه های آماری داده ها در مجموع، سطح پایینی از تنوع دربین گیاهچه های حاصل از ریزازدیادی شناسایی شد. به خصوص گیاهچه های حاصل از محیط های شماره II و III تنوع بسیار کمتری در مقایسه با گیاهچه های حاصل از محیط I نشان دادند. بدین ترتیب این نتایج نشان داد که محیط های پرآوری شماره II و III می توانند با موفقیت برای تولید تجاری گیاهچه های کشت بافتی گل محمدی با حداقل احتمال ایجاد ناپایداری ژنتیکی مورد استفاده قرار گیرند.