ظهور و زوال بازار کرمانشاه در سده سیزدهم

این مقاله به بررسی شرایط ظهور و زوال بازار کرمانشاه و نقش آن در ایالت کرمانشاهان در سده 13 خورشیدی می پردازد. رویکرد نظری 400مقاله مبتنی بر آراء «کارل پولانی» است. روش پژوهش تاریخی و فنون گردآوری داده بررسی اسناد و مشاهده کالبد بازار است. داده ها نشان می دهند که الف) بازار کرمانشاه همزمان با اراده کشورهای اروپایی بر تجارت در سده 19 میلادی، کم رونق شدن مسیرهای ترابوزان-تبریز و قفقاز-پوتی-تبریز به دلیل بیماری کرم ابریشم، حفر کانال سویز و استفاده از کشتی های بخار در دجله و فرات، موقعیت استراتژیکی در شبکه مبادلات بازرگانی پیدا کرد که به مدت 100 سال پایدار ماند. ب) بازار از بیرون و با اراده نظام بین الملل تحمیل شد و در مناسبات اقتصادی و اجتماعی منطقه «حک» نشد، همچنین نتوانست زمین، کار و پول را وارد مبادله کند. بدین روی، «بازار باراندازی» بود که بیرون از شیوه تولید قرار داشت و نقش آن محدود به شهر کرمانشاه بود. ریخت شناسی شهر را تغییر داد و خیل عظیمی از بازرگانان را به شهر کرمانشاه کشاند. ج) با شروع جنگ جهانی اول بازار از رونق افتاد. «قانون تفتیش اسعار» در سال 1306 ارز ناچیزی را به آن اختصاص داد به طوری که از رمق افتاد و احداث راه آهن سراسری ضربه نهایی را بدان وارد ساخت.