ارزیابی حساسیت زمین لغزش با استفاده از رویکرد منطق فازی و سامانه اطلاعات جغرافیایی در حوزه آبخیز نکارود

زمین لغزش نتیجه فرآیندهای مختلف ژیودینامیکی است و نوع مهمی از بلای طبیعی را نشان می دهد. این پدیده با آسیب رساندن به زیرساخت ها و ساختمان ها موجب خسارت های اقتصادی و اجتماعی می شود. زمین لغزش ها عمدتا توسط عوامل متعددی شامل زمین شناسی، خصوصیات شیب، و سایر عوامل که در ایجاد زمین لغزش تاثیر دارند، حادث می شوند. زمین لغزش شایع ترین پدیده در شمال ایران است که هر ساله خسارت های مالی و جانی قابل توجهی به بار می آورد. یکی از روش های بسیار پرکاربرد برای کاهش این خسارت ها، تهیه نقشه حساسیت به زمین لغزش با استفاده از روش های مناسب و انتخاب عوامل مناسب است. در این پژوهش در حوزه آبخیز نکارود در استان مازندران با استفاده از روش منطق فازی در نرم افزار Arc GIS و ادغام نقشه هایی که در شناسایی مناطق زمین لغزش تاثیر زیادی دارند، مناطقی با پتانسیل بالا تا کم از مقدار یک تا پنج به زمین لغزش ها اختصاص داده شد. نتایج نشان داد زیرحوضه N1 با مقادیر 37.59 (بسیار ضعیف)، 35.55 (ضعیف)، 25.21 (متوسط)، 17.41 (خوب) و 11.25 (بسیار خوب) درصد در اولویت اول مستعد وقوع زمین لغزش قرار دارد. با مقایسه زیرحوضه ها با یکدیگر از لحاظ زمین لغزش، زیرحوضه N12 با مقادیر 7.37 (بسیار ضعیف)، 14.12 (ضعیف)، 23.33 (متوسط)، 26.49 (خوب) و 28.69 (بسیار خوب) در وضعیت بهتری از لحاظ وقوع زمین لغزش قرار دارد. زیرحوضه های N3 ،N4 ،N5 و N6 با توجه به میزان حساسیت به زمین لغزش حالت متوسط به بالا و متوسط دارند و از زیرحوضه N7 تا N11 از میزان حساسیت زمین لغزش ها کاسته می شود. نتایج به دست آمده به وضوح نشان می دهد که تراکم حوادث رانش زمین با درجه حساسیت عواملی مانند شیب، فقدان پوشش گیاهی و نیز افزایش میزان نفوذپذیری خاک افزایش می یابد. با توجه به نتایج جهت کاهش زمین لغزش جلوگیری از تغییرات کاربری اراضی و انجام مطالعات قبل از انجام هر گونه کار عمرانی مانند احداث جاده الزامی است. نتایج این پژوهش برای برنامه ریزان، تصمیم گیران، پژوهش گران و برنامه ریزان عمومی استفاده از زمین در منطقه مورد مطالعه مفید و اساسی است.