شناسایی و ارزیابی خطاهای سیستم های تعاملی انسان- ماشین با استفاده از تکنیک CREAM و روش تجزیه و تحلیل درخت خطا

نادیده گرفتن نیروی انسانی در روند طراحی سیستم های انسان- ماشین به عنوان عاملی اثرگذار در وقوع حوادث شناخته شده است. این مطالعه با ارایه راهکاری جهت تخمین عملکرد سیسستم تعاملی انسان- ماشین به مهندسین اتوماسیون یاری می رساند تا بتوانند با در نظر گرفتن عوامل انسانی، سطح اتوماسیون مناسبی را در طراحی اعمال نمایند.

مطالعه حاضر تلفیقی از روش کمی جهت برآورد عملکرد کل سیستم و روش کیفی و مقطعی به منظور تخمین خطاهای انسانی می ‏باشد که در اتاق کنترل نیروگاه فردوسی مشهد در سال 1399 انجام پذیرفته است. عملکرد سیستم تعاملی در سطوح مختلف اتوماسیون توسط تکنیک درخت خطا با اعمال همزمان عملکرد عامل انسانی، عملکرد ماشین و عوامل تاثیرگذار بر این دو، برآورد گردیده است. عملکرد عامل انسانی در این درخت خطا توسط روش CREAM تخمین زده شده است.

طراحی تمام ‏اتوماتیک، با میانگین خطای 0.013 دارای کمترین نرخ خطا بوده که معادل نرخ خطای طرح تمام دستی است. طبق یافته های روش CREAM، افراد از متناسب بودن سیستم های انسان- ماشین و دستورالعمل های مدون برای برخی فعالیت ها رضایت چندانی ندارند. بنابراین افزایش نرخ خطای انسانی نسبت به ماشین امری منطقی است.

قابلیت اطمینان بالای ماشین نسبت به عملکرد عامل انسانی باعث گردیده که طرح تمام ‏اتوماتیک دارای کمترین نرخ خطا باشد. اما با توجه به ادبیات موضوع، انتخاب طرح تمام ‏اتوماتیک به عنوان گزینه نهایی معایبی به همراه دارد. در این پژوهش با حفظ سطح قابل قبولی از عملکرد سیستم، راهکارهایی جهت رفع این معایب بر اساس شاخص اهمیت پارامترهای کنترلی و ضرورت مشارکت عامل انسانی در فرآیندهای تصمیم ‏گیری و اجرا ارایه شده است.