ارزیابی مقاومت جمعیت های مینوز گوجه فرنگی Tuta absoluta Meyrick (Lepidoptera: Gelechiidae)، در برابر حشره کش آبامکتین در استان اصفهان، ایران

مینوز برگ گوجه فرنگی، Tuta absoluta Meyrick (Lepidoptera: Gelechiidae)، یکی از آفات مهم گوجه فرنگی در سراسر دنیا به شمار می آید. در این مطالعه، مقاومت جمعیت های مختلف مینوز برگ گوجه فرنگی جمع آوری شده از استان اصفهان در برابر حشره کش آبامکتین ارزیابی گردید. با انجام آزمون های زیست سنجی به روش غوطه وری، دوز کشنده میانگین (LC50) جمعیت های مختلف اندازه گیری شد. میزان LC50 آبامکتین در جمعیت مرجع دانشگاه صنعتی اصفهان 67/5 میلی گرم ماده موثر بر لیتر (mg a.i/L) تخمین زده شد، درحالی که جمعیت شهر ابریشم1 با LC50 برابر (mg a.i/L) 18/143 در مقایسه با جمعیت مرجع 25 برابر مقاوم بود. پیش تیمار جمعیت های مختلف با سینرژیست DEM (مهارکننده آنزیم های گلوتاتیون اس ترانسفراز) سمیت آبامکتین را به طور قابل توجهی افزایش داد. هم چنین تفاوت معنی داری بین میانگین فعالیت گلوتاتیون اس ترانسفرازها در جمعیت های مقاوم با جمعیت مرجع مشاهده شد. سینرژیست TPP (مهارکننده استرازها) سمیت آبامکتین را 73/1 تا 7/3 برابر افزایش داد. میزان فعالیت استرازها در این جمعیت ها نیز با جمعیت مرجع تفاوت معنی داری نشان داد. علاوه براین مهار فعالیت آنزیم های سیتوکروم P450 مونواکسیژناز توسط سینرژیست PBO سمیت آبامکتین را از 3/1 به 9/2 برابر افزایش داد. بیشترین نسبت سینرژیستی برای DEM (86/5)، TPP (3.73) و PBO (91/2برابر) در جمعیت شهر ابریشم1 مشاهده شد. به نظر می رسد که گلوتاتیون اس ترانسفرازها و استرازها نقش مهم تری را در بروز مقاومت به آبامکتین در جمعیت های مورد آزمایش ایفا می کنند. مقاومت بالای جمعیت های جمع آوری شده از استان اصفهان به حشره کش آبامکتین نشان می دهد که لازم است برنامه های مدیریت مقاومت به حشره کش ها بر پایه ارزیابی زودهنگام مقاومت و تناوب در استفاده از حشره کش های متفاوت در کنترل مینوز برگ گوجه فرنگی بکار گرفته شود.