تحلیل روش شناختی مسئله ضابطه مندی در تاویل

اهمیت فرازبان «تاویل» در فهم متن قرآنی با تحولات معنایی که در تاریخ هرمنوتیک اسلامی داشته است، پرسش از ضابطه مندی و ضابطه پذیری آن را ضروری و لازم می نمایاند. امکان طرح این پرسش با توجه به تلقی های معنایی متفاوت تاویل، بر این نکته مترتب است که نخست بدانیم از کدام تاویل و معنای آن بحث می کنیم و متعلق بحث چیست؟ ازاین رو با توجه به تعداد تلقی هایی که از تاویل وجود دارد، می توان گفت: پرسش از ضابطه پذیری و ضابطه مندی ساحت تاویل نیز صورت بندی های متفاوت و پاسخ های متعدد خواهد داشت.پژوهش پیش رو با مطرح کردن چهار گام مقدماتی (1. دوگانه تفسیر/ تاویل،2. سیطره فرازبان «تفسیر»، 3. تفسیر؛ امری ضابطه‫پذیر و ضابطه‫مند، 4. قالب‫های بیانی ناظر به ضابطه‫مندی تاویل) به گونه سربسته و اجمالی بستر ضابطه پذیری تاویل را مهیا نموده تا از رهگذر آن زمینه مناسبی را برای طرح پرسش از ضابطه مندی و ضابطه پذیری «روایات سه گانه تاویل: (روایت اول: عدول از معنای ظاهر، روایت دوم: عبور از معنای ظاهر و رسوخ به لایه های زیرین معنا، روایت سوم: اعیان خارجی محسوس و حقایق عینی)» فراهم آورد که در ضمن پاسخ گفتن به هریک از پرسش ها، ضوابط و قواعد مربوط در ساحت تاویل را خاطرنشان سازد.