بررسی عوامل انسانی موثر بر بروز خطا از طریق روش های RCA و HFACS-OGI در یک شرکت گاز

 عوامل انسانی از موضوعات محوری و مهم در محیط های کاری مختلف ازجمله صنایع می باشد. فرایندهای عملیاتی شرکت گاز ازجمله فرایندهایی است که درروند اجرایی آن حوادث متعددی رخ داده است. حوادث از مهم ترین علل هزینه های مستقیم و غیرمستقیم وارده بر صنعت می باشد، لذا نیاز است عوامل انسانی موثر بر بروز خطا که بیشترین نقش را در وقوع حوادث دارند، شناسایی و تعیین گردند تا با شناخت آن ها راهکارهای کنترلی و پیشگیرانه ای اتخاذ و از وقوع مجدد حوادث، جلوگیری نمود. بر این اساس بررسی عوامل انسانی موثر بر بروز خطا از اهمیت بالایی در صنعت برخوردار است. لذا هدف از این مطالعه تحلیل عوامل انسانی موثر بر بروز خطا در فرایندهای عملیاتی شرکت گاز می باشد.

مطالعه حاضر از نوع توصیفی - مقطعی می باشد که در یک شرکت گاز انجام شد. آمار و مستندات از حوادث دوره 10 ساله شرکت گاز از امور HSE این مرکز دریافت شد و از طریق روش های آنالیز عوامل انسانی و طبقه بندی سیستم برای صنعت نفت و گاز (HFACS-OGI) و تحلیل علل ریشه ای (RCA) موردبررسی و تحلیل قرار گرفت.

نتایج حاصل از کاربرد روش HFACS-OGI نشان داد که در سطح یک، بخش خطا، زیر گروه "خطای ادراکی" و در سطح دوم زیر گروه "مدیریت منابع انسانی"، در سطح سوم "نظارت ناکافی"، در سطح 4 بخش " فرهنگ ایمنی" و در سطح 5 چارچوب قانونی بیشترین درصد فراوانی را داشته است. از طریق روش RCA بیشترین فراوانی برای نقص در مقتضیات کاری و کمترین فراوانی مربوط به عدم صلاحیت مورد نیاز می باشد.

عوامل انسانی موثر بر بروز خطا شامل عوامل شناختی و رفتاری کارکنان، نقص در سیستم مدیریت ایمنی فرایندهای عملیاتی، عدم نظارت کافی و صحیح، عدم/نقص در آموزش و عدم تجربه کافی و موثر کارکنان، عدم رعایت اصول ایمنی عمومی، عدم /نقص در اجرای اقدامات کنترلی درج شده در مدیریت ریسک های مصوب سازمان، عدم/نقص در اجرای بهینه مدیریت منابع انسانی می باشد که از طریق بهبود شاخص های عملکردی، رویه های اجرایی و برنامه ریزی مناسب و به کارگیری دوره های نظارتی و سرپرستی صحیح می توان عوامل انسانی موثر بر روز خطا را کاهش داد. در نهایت نیز مشخص شد که به کارگیری روش های HFACS-OGI و RCA به دلیل انطباق و هم خوانی که در ارایه نتایج داشتند می توانند در محیط های کاری مشابه به کار برده شوند.