طراحی ، ساخت و هنجاریابی آزمون سنجش خطای ادراک بصری (درک اندازه طول)

خطای ادراک بینایی (VPE)، به‌ویژه در اندازه‌گیری کمیت‌های فیزیکی، مهم‌ترین جنبه خطای ادراک است که تاثیر مهمی بر ابعاد زندگی بشر دارد. هدف پژوهش حاضر طراحی، ساخت و هنجاریابی آزمون سنجش خطای ادراک بینایی (VPEMT) بر مبنای دامنه‌های توزیع آن در جامعه ایرانی، به‌منظور مقایسه افراد و گروه‌های مختلف از نظر قرار گرفتن نمره و میانگین‌های آنان در این دامنه است.

پژوهش حاضر از نوع توصیفی-پیمایشی است که ابتدا تعدادی کارت با تصویر دو پاره‌خط نامساوی -به‌جز یک مورد به‌عنوان معیار- به شکل (T) طراحی و روی افرادی آزمایش شد. درنهایت، VPEMT شامل 14 کارت «(Ta, Tb,...Tn) با اختلاف نیم سانتی‌متر در خط عمود» و یک پرسش با سه گزینه پاسخ تهیه و به‌صورت مقدماتی روی 90 نفر از هر دو جنس (65-16 سال) اجرا گردید و نتیجه آن مبنای انجام پژوهش قرار گرفت. جامعه آماری شامل افراد بین 15-45 سال (با میانگین 26 سال) است که 9 ماه ساکن شهر ایلام بودند. درنهایت، تعداد نمونه‌ها برابر 900 نفر به مقدار مساوی از هر دو جنس تعیین گردید. این تعداد به‌صورت تصادفی بلوکی-خوشه‌ای انتخاب و با VPEMT سنجیده شدند.

روایی و پایایی VPEMT از طریق دونیمه کردن، درون و بین آزمونگران و تکرار به ترتیب 0.92 تا 0.98=r و 0.97=r برآورد گردید. VPE توزیعی تقریبا نرمال با مشخصات میانگین 97/7، میانه 8، نمای 9، پراکندگی 9، دامنه بین 12-3 و برش تشخیصی (Td/10) در سطح 80 درصد و کمترین و بیشترین مقدار خطای 6-5/1 سانتی‌متر در هر 12 سانتی‌متر داشت. برآورد خطای معیار، فواصل اطمینان میانگین جامعه از میانگین گروه در سطح 05/0 را بین 1±40 میلی‌متر (39>µ>41) نشان داد.

بر اساس یافته‌های پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که VPEMT در نشان دادن مقدار خطای ادراک بینایی، در جمعیت 45-15 سال، بر مبنای دو ملاک میانگین و واقعیت، روایی و پایایی بسیار بالایی دارد و از قابلیت استفاده تشخیصی-گزینشی در گروه‌های مختلف در این دامنه سنی و تحقیقاتی برخوردار است؛ همچنین پتانسیل ارتقا به دستگاه الکترونیکی یا نرم‌افزاری دقیق و خودکار به این منظور را دارد، به‌نحوی‌که آزمودنی با فشردن کلید مدنظر، مقدار خطای ادراک خویش را دریافت کند.