بازشناسی ماهیت و مولفه های بدعت از دیدگاه مفسران

مفسران متقدم و متاخر، همواره نگاه های متنوع و چالش برانگیزی به مفهوم و ماهیت بدعت داشته اند؛ به طوری که زمینه را برای استفاده ابزاری فرق و مذاهب متعدد در موضوع بدعت، هموار نموده اند. موضوع اصلی این تحقیق آن است که مفسران، چه دیدگاه هایی درباره ماهیت و مولفه های بدعت داشته و علل تنوع نگاه های آنان چیست. بر این اساس، نویسندگان این مقاله درصدد آنند که با توجه به دیدگاه های مفسران شیعه و اهل تسنن درباره معنای لغوی و اصطلاحی بدعت، به مولفه های این موضوع دست یابند و علل تنوع این مفاهیم را از مساله بدعت تحلیل و بررسی کنند. نتایج این پژوهش، نشان می دهد که مفسران، بدعت را به مثابه مفاهیمی چون: «امر نوظهور»، «گزاره غیردینی»، «تشریع»، «حدوث» و «مخالفت» دانسته اند که این تنوع دیدگاه های آنان، از «تقسیم بندی های متناقض»، «فرق ننهادن مفهوم بدعت با مفاهیمی چون: اختراع، نوآوری، سنت و تشریع» و «اختلافات اعتقادی و مذهبی مفسران»، ناشی شده و باعث شکل گیری و رشد اندیشه های سلفی در جامعه و فضای اتهام به بدعت گذاری در بین فرق و مذاهب مختلف گردیده است.