بررسی منشا و ریسک سلامت هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای (PAHs) در گرد و غبار خیابانی شهر دزفول

به طور عمده گرد و غبار خیابانی تحت تاثیر آلودگی هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای (PAHs) قرار دارند. PAHs گروهی از آلاینده های آلی هستند که از دو یا چند حلقه بنزنی تشکیل شده و عمدتا طی احتراق ناقص تولید شده اند. PAHs به دلیل خواص سرطان زایی و جهش-زایی بالا در انسان توجه گسترده ای را به خود جلب کرده اند. بنابراین، هدف از انجام این مطالعه، بررسی منشا و میزان تاثیر این ترکیبات بر سلامت انسان و محیط زیست بود. تعداد 30 عدد نمونه گرد و غبار از پیاده رو خیابان های اصلی شهر دزفول برداشت و غلظت PAHs به روش کروماتوگرافی گازی- طیف سنجی جرمی (GC-MS) تعیین شد. مقدار کل غلظت ترکیبات PAHs در گرد و غبار خیابانی شهر دزفول از 562/85 تا 51447/10 میکروگرم بر کیلوگرم متغیر بود. نسبت ترکیبات سرطان زا به کل PAHs در محدوده بین 0/73 تا 0/91 بود. PAHs با وزن مولکولی پایین و وزن مولکولی بالا به ترتیب 12% و 88% از کل PAHs را شامل شد. احتراق سوخت های فسیلی و محصولات نفتی و انتشار از وسایل نقلیه و ترافیک مهم ترین منشا PAHs در شهر دزفول است. میزان خطر ابتلا به سرطان درطول عمر (ILCR) در مسیر بلع برای کودکان بیشتر از بزرگسالان بوده است اما میزان ILCR در مسیر جذب پوستی و تنفس در بزرگسالان بیشتر از کودکان است. مجموع ریسک سرطانی (CR) برای کودکان (10-3×5/77) بیشتر از بزرگسالان (10-3×5/56) است که این امر پتانسیل بالای خطر سرطان زایی را در منطقه مورد مطالعه نشان می دهد.