مولفه های مدیریت داده های پژوهشی در کتابخانه های دانشگاهی

به منظور توسعه خدمات کتابخانه های دانشگاهی و ارایه خدمات نوین با عنوان «مدیریت داده های پژوهشی» برای کمک به اعضای هییت علمی و پژوهشگران در مدیریت داده های پژوهشی خود و بهره مندی از داده های پژوهشی دیگران، این مقاله به دنبال شناسایی مولفه های مدیریت داده های پژوهشی در کتابخانه های دانشگاهی است. از نتیجه پژوهش می توان به منزله مدلی برای پیاده سازی مدیریت داده های پژوهشی به طور نظام مند و موثر استفاده کرد.

این پژوهش در دو مرحله انجام شد. گام نخست تحلیل محتوای کیفی برای شناسایی مولفه های مدیریت داده های پژوهشی بود. در گام دوم با استفاده از مولفه های شناسایی شده پرسش نامه ای تهیه و در دو دور دلفی بین 20 نفر از متخصصان ایرانی در این زمینه برای اعتبارسنجی و پالایش توزیع شد. برای اطمینان از پایایی پرسش نامه و همسانی درونی پرسش ها، ضریب آلفای کرونباخ با نتیجه 0/97 محاسبه شد.

در گام نخست 69 مولفه برای شش مرحله فرایند مدیریت داده های پژوهشی شناسایی شد: 1) برنامه ریزی؛ 2) اصول اخلاقی و قانونی؛ 3) سازمان دهی، مستندسازی، تولید فراداده؛ 4) ذخیره سازی و تهیه نسخه پشتیبان؛ 5) نگه داری، حفاظت، و حذف داده ها؛ و 6) اشتراک گذاری، و انتشار داده ها . سپس متخصصان دو مرحله جدید 1) آموزش و مشاوره و 2) فنی را به شش مرحله قبلی افزودند. همچنین برخی از مولفه ها حذف، اصلاح، ادغام و جابه جا شدند و درنهایت بر 56 مولفه در هشت مرحله تاکید شد.